Prof. Ceyhan’ın uygulandığı takdirde bir haftada bulaşmanın yüzde 97’sini önleyeceğini söylediği 5 aşama şöyle:
1) Mesailer kademelendirilmeli:
İşyerleri çalışanlarını farklı saatlerde işe başlatmalı. Bu, toplu taşımalarda yığılmaların önüne geçmeyi sağlar.
2) Toplanmalara sınırlama gelmeli:
Arkadaş, akraba toplanmaları 10’u geçmemeli. Taziye evlerinde aynı anda en fazla 15 kişi olmalı. O kişiler çıktıktan sonra yeni kişiler gelebilmeli. Tabii ki maske, mesafe kuralı uygulanarak. Asker uğurlama törenleri 25 kişiyi geçmemeli. Düğün ve nişanlarda açık veya kapalı mekana göre değişen, metrekareye bağlı kişi sayısı belirlenmeli.
3) İnsanlar gittikleri adreslerde kaydedilmeli:
Bizim en büyük sorunlarımızdan biri de virüs taşıyanların gittikleri illerde yeni vakalar oluşturmaları. Örneğin İstanbul, Ankara gibi illerden Diyarbakır, Gaziantep, Isparta’ya gelip odak oluşturuyorlar. Bu nedenle insanlar gittiği adreslerde kaydedilmeli. Herkese kurallara uyacaklarına dair (maske, mesafe, hijyen) belge imzalatılmalı. Yapılan kontrollerde kişinin kurallara uymadığı görülürse yüksek cezalar verilmeli.
4) Günde 100 bin test yapılmalı:
Test politikası değişmeli. Türkiye’de günlük 100 bin test yapılmalı. Günlük test sayısının belirtisi olmayan kişilere yönelik de olması gerekiyor. ‘Bu kişi hasta mı?’ diye yapılan testin yanında, ‘Bu kişi virüsü bulaştırıyor mu?’ diye de test yapılmalı. Örneğin, sağlık çalışanına gişe ve danışma memurlarına, şoförlere, hizmet personeline, uçaktaki kabin görevlilerine mutlaka test yapılmalı. Çünkü bu kişilerin bulaştırıcılık oranları yüksektir.
5) 65 yaş üzerine güvenli alan ve zaman dilimi ayarlanmalı:
65 yaş ve üzeri kişiler için güvenli alanlar ve zaman dilimleri ayarlanmalı. ‘Sizin için şu parklarda, şu sahilde güvenli ortam oluşturduk’ denmeli. Korkudan evden çıkamayan önemli sayıda kişi var. Bu insanlar dışarı çıkabilmeli. Örneğin vergi dairelerinde, bankalarda sadece o kişilere belli zaman dilimlerinde hizmet verilmeli.
BULAŞMALARIN %97’Sİ ÖNLENİR
Şu anda yeterli tedbir alınmadığını söyleyen Ceyhan “Halka sadece maske, mesafe ve hijyen deniyor ancak ek önlemlere ihtiyaç var. Vaka sayılarını halkın uyum oranını düzelterek azaltmayı planlıyoruz ama hiçbir ülkede bu uygulama başarılı olmadı. Bu aşamalar bir hafta bile uygulansa bulaşların yüzde 97’sini engelleyebilirsiniz.” dedi.
6. SINIFLAR VE ÜSTÜ ÖNCE AÇILSIN, DAHA KÜÇÜKLER 1 AY BEKLEYEBİLİR
Öte yandan Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, okulların açılması konusunda New York modelinin örnek alınabileceğini söyledi. Ceyhan, New York'ta her gün 70 bin test yapılması ve Covid-19 pozitif oranının yüzde 1'in altına inmesi durumunda okulların açılması kararının alındığını hatırlatarak, "Biz de 100 binler civarında test yapmalıyız. O zaman yüzde 2'nin üzerine çıkarsa okulları kapatacağız gibi şartları önceden belirleyerek, ancak öyle açabiliriz. 6'ncı sınıf ve yukarısı açılabilir 31 Ağustos'ta, daha küçük çocuklar bir ay bekleyebilir" dedi.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, DHA'ya, Covid-19 salgınında gelinen aşama hakkında açıklamada bulundu. Vaka sayılarındaki artışın devam etmesi halinde okulların 31 Ağustos'ta açılması ihtimalini değerlendiren Ceyhan, karar verilmesi için son haftayı beklemeye gerek olmadığını savunarak "Yani biz bu tedbirlerle, bu uyum oranlarıyla belli ki 31 Ağustos öncesinde bundan çok daha iyi bir durumda olmayacağız. O yüzden şimdiden belirlenebilir. Sayılarda çok ciddi artışlar olursa tabi okulların açılması yeniden gözden geçirilecektir, mutlaka." diye konuştu.
NEW YORK MODELİ ÖRNEK ALINABİLİR
Ceyhan, bu konuda New York modelinin örnek alınabileceğini ifade ederek, "New York'ta, eyaletin milli eğitim kurumu açıklama yaptı. Dedi ki ‘Testlerin pozitiflik oranı yüzde 1'in altına indiği anda okulları açacağız ve de her gün 70 bin test yapacağız.’ New York'un nüfusu 8 milyondur, biz bunun 10 katı büyüklüğünde bir ülkeyiz. Biz 700 bin test tabii ki yapamayız ama daha düşük de olsa 100 binler civarında test yapmalıyız. Biz de o zaman yüzde 2'nin üzerine çıkarsa okulları kapatacağız gibi, tabi rakama karar verilebilir, baştan belirleyerek, yani hangi durumlarda açık kalacak, hangi şartlar ortaya çıkarsa okullar yeniden kapatılacak, şartlarını önceden belirleyerek ancak öyle açabiliriz." dedi.
BÜTÜN SINIFLARI BİR ANDA AÇMAK DOĞRU OLMAYABİLİR
31 Ağustos'ta bütün öğrencilerin ders başı yapması yerine kademeli bir başlangıcın tercih edilebileceğini dile getiren Ceyhan, "Bütün sınıfları bir anda açmanın ben çok doğru olmayacağını düşünüyorum.
Genellikle uygulamalarda şu var; Öncelikle 6'ncı sınıf ve üstü çocukların sınıflarını açmak, onları bir süre 'riskler nereden geliyor, ne kadar oluyor' diye gözledikten sonra küçük çocukları başlatmak daha doğru. Örneğin bizde de 6'ncı sınıf ve yukarısı açılabilir 31 Ağustos'ta, daha küçük çocuklar bir ay bekleyebilir ve o bir ay gözlendikten sonra, işte sorunlar neler oluyor, nasıl kontrol altına alabiliyoruz gibi, ondan sonra açılabilir" ifadelerini kullandı.
SALGIN AÇISINDAN OKULLAR GERÇEKTEN ÇOK RİSKLİ
Yine New York'ta salgın nedeniyle çocuklarını okula göndermek istemeyen ailelere hak tanındığını anlatan Ceyhan, şunları kaydetti:
"Tabii ki o insanlara, 'Hiç korkmayın, hiçbir şey olmayacak' diyemiyorsunuz. Çünkü okullar gerçekten çok riskli salgın açısından. Hatta o yaş grubu çocuklar özellikle yetişkinlerden daha çok bulaştırıyorlar. O yüzden bir grup aile, eğer çocuğunu göndermek istemiyorsa, şu anda bunun için hukuksal engeller var ama o ailelere bu dönem için çocuklarının evde eğitimine devam edebilmesi, internet üzerinden de olsa ve sene kaybetmemeleri ve herhangi bir yaptırım olmaması şeklinde bir hak verilmesi gerektiğini düşünüyorum.
Yani okullar açılabilir, ardışık eğitim ya da karma eğitim uygulanabilir, bazı dersler okulda bazı dersler evde gibi, ama isteyen de bu derslerin tamamını evde alabilmeli. Bu şartları sağlayabilirsek hem sınıflardaki kalabalıklar önlenmiş olur, daha az çocuk okula gider, mesafe sağlanabilir."
GÜVENLİ MESAFE 2 METRE
Okullar için hazırlanan salgın rehberinde yer alan öğrenciler arası sosyal mesafenin 1 metre olması kuralının çok riskli olduğunu vurgulayan Ceyhan "Minimum 1,5 metre olmalı, hatta maskelerini çıkarıyorlarsa çocuklar ders sırasında ki mutlaka çıkaracaklar belli dönemlerde, güvenli mesafe 2 metre aslında. Ama 1,5 metrenin altı gerçekten ciddi şekilde riskli. Rehberde bazı yerlerde düzeltmeler yapılması lazım." dedi.
İSRAİL’DE 335 ÇOCUĞA VİRÜS BULAŞMASI NEDENİYLE OKULLAR KAPATILDI
İsrail'de bin 335 çocuğa virüs bulaşması nedeniyle okulların kapatıldığını, şimdi 6'ncı sınıftan itibaren tekrar açılmasının planlandığını söyleyen Ceyhan "Daha küçük çocuklar için henüz açış kararı vermediler. Şu andaki tartıştıkları şey, açarlarsa da o gruplara şeffaf plastiklerle bölünmüş, birer kişilik kafes gibi ortamlarda eğitim verdirmek." dedi.
SALGINDA İKİNCİ DALGA İHTİMALİ
Salgında ikinci dalga ihtimalini de değinen Ceyhan, ikinci dalga olması için vakaların sıfırlanması gerektiğinin altını çizerek, şöyle konuştu:
"Şu anda dünyada böyle bir durum olmadığı için ikinci dalgadan söz etmek mümkün değil. Bir de şu global ortamda, ülkeler arası ilişkiler bu kadar yakınken, her ülke için ayrı ayrı ikinci dalga tanımlamak çok yanlış olur.
Bütün dünya geneli için konuşmak lazım. Yani bizim şu anda yaşadığımız artışlar ya da bu daha da artacaksa bundan sonraki artışlar birinci dalgadaki dalgalanmalar. Şu anda dünyada ikinci dalgayı yaşayan bir ülke yok. Herkes şu anda birinci dalgayı bitirme peşinde. Çünkü siz hani diyelim ki işte birinci dalgayı bitirdiniz, olmuyor ki. Çin bitiriyor. Rusya'dan sınırdan yeniden vaka giriyor, hala sıfırlayamadılar. O yüzden ikinci dalgadan söz etmek mümkün değil.”
MİLLİYET