Beşeri ilaçların fiyatlandırılmasına Dair Kararname 06.02.2004 tarih ve 2204/6781 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girmiştir.
Bu Kararname ile ilaçların KDV hariç azami perakende fiyatları Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan’ın dahil olduğu; her yıl AB ülkeleri arasında Bakanlıkça belirlenen 5 ülkeden, belirlenen ürünlerin en ucuz olduğu 2 ülkenin ürün fiyatı esas alınır ve buna göre üretici, depocu ve eczacı karlılıkları ile nihai tüketicinin alış fiyatları belirlenir.
İlaç Fiyat Kararnamesi özet olarak; Orijinal ilaç, Jenerik ilaç, hastane ambalajlı ilaç, Türkiye ve AB ülkelerinde bulunmayan ilaçların fiyatlandırılması; döviz kurunun (avro/dolar) Türk Lirası olarak karşılık geldiği bedelin belirlenmesi gibi ve yeni fiyatlara geçiş sürecindeki (ilaç fiyatlarında düşme ve/veya artması) uygulama zamanı ve bu süreçte uygulanacak esasları oluşturmaktadır.
Eczacı ve depocu karlılığı,
olarak uygulamaya geçilmiştir.
İlaç Fiyat Kararnamesinde(İFK) TC Merkez Bankası kurunda AVRO ve DOLAR kuru karşılığı olarak Türk Lirası bedeli belirlenir ve “ Fiyat listesinde yapılacak değişiklikler, piyasadaki toplam ürünün %10 unu geçen kapsamlı değişiklikler için uygulama; yeni fiyatların ilan edildiği tarihten 45 gün sonra başlayacaktır” denilmektedir. İlk yayınlandığı dönemde yılda iki kez fiyat değerlendirmesi yapılırken en son düzenleme ile bu uygulama yılda bir kez olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.
İlaç fiyatlarının düşmesi veya artması halinde; yeni fiyatlara geçiş sürecinde sıkıntılar yaşandığı hepimiz tarafından bilinmektedir. İFK’ya göre fiyat düşüşleri olduğunda depo ve eczacıların stok kaynaklı zararların telafisi için eldeki stok sayısının firmalara bildirimi yapılarak stok zararı telafi edilmeye çalışılmış ancak; depo ve/veya firmaların kendilerine bildirilen sayılarda uyumsuzluk veya anlaşmazlık olması nedeniyle bir hayli sıkıntı yaşanmıştı. Fakat günümüzde Avro ve Dolar kurundaki artışlar nedeniyle ilaç fiyatlarında düşmeler olmayacağı, artışların olacağı kesindir.
Yeni fiyatların açıklanmasından önce; İFK’de depocu ve eczacı karlılık oranlarında özellikle 4. Ve 5. Kademede yeni düzenlemelerin yapılması oldukça önemlidir. İlaç fiyatlarındaki artış ilaçların fiyatlandırıldığı bütün kademelerde değişkenliğe neden olabilir. Bu değişkenlik aynı zamanda özellikle 3. 4. ve 5. kademe ilaçlarda ‘kademe değişikliğine’ de neden olabilmektedir. Örneğin şu anda 3. Kademe karlılığında bulunan bir ilaç aldığı fiyat artışı nedeniyle 4. Kademeye; 4. Kademedeki ilaçta 5.kademeye geçişi ile karlılık oranı düşebilmektedir. Bu da Kamu Kurum İndirimi(KKİ) nedeniyle oluşmaktadır.
İlaçlarda KKİ indirimleri Depo satış fiyatı ile belirlenmekte ve bu 4 kademede uygulanmaktadır.
Şu anda;
1. Barem ilaçlar için depo satış fiyatı 6.88 ve altı
2.barem için 6.89 ve 13.17 TL arası
3.barem için 13.18 ve 19.84 arası
4.barem için 19.85 ve üzeri şeklinde oluşmuş olup; bu baremlerde de bulunduğu basamağa bağlı olarak %4 ila %41 gibi oranlarda KKİ uygulanmaktadır. Bu indirim oranlarında yeni İFK’ya göre eczacı karlılığı ortadan kalkabilmektedir. Ve bazı ilaçlarda da firma ile SGK arasındaki KKİ’de anlaşmazlıklar nedeniyle fatura üzerinde ve Medula Sisteminde uyuşmazlıklar nedeniyle de bırakın kardan zarar etmeyi; depodan alış fiyatının da altında hastaya sunulması ile doğrudan zarar şeklinde hayata geçmektedir.
Bu kısımda sonuç olarak şöyle diyebiliriz: Eczacı karlılığının dengeli olması, ekonomik kayıpların giderilmesi için; İFK’ndeki 4. Ve 5. Kademe ilaçlar için oranların karlılık oranının %20 ye kadar çıkarılması elzemdir.
Ayrıca fiyat artışı olduğu dönemlerde firma ve depoların yapmış oldukları fırsatçılığı da biliyoruz. İlaçlarda yeni fiyatlara geçiş yapıldığı dönemde ya ilaçlar piyasaya veriliyormuş gibi gösterilip verilmiyor veya depolara veriliyor fakat depolardan eczanelere gönderiliyormuş gibi yapılıp karekodlar askıya alınarak sistemde görülmesi engelleniyor.
Bunun önlenmesi adına şöyle bir yol izlenebilir. Bilindiği gibi bir ilaç kendi kimliği olan karekod ile adım adım takip edilebilmektedir. Yeni fiyat alacak olan her bir ilaç, TİTCK’ya karekod bildirimi yapıldığı andaki satış fiyatı ne ise üretici firmalar ve ecza depoları o fiyatı uygularlar, eczaneler ise güncellenmiş yeni fiyatlar ile satışını gerçekleştirirlerse günlük fırsatçılık da devre dışı kalmış olur.
Bu kural sadece fiyat düşmeleri olduğu zaman uygulanmaz, bu durumda da eczacıların elinde bulunan stoklar tükeninceye kadar karekodu üzerinden takip edilerek eski fiyatları üzerinden hastaya verilmesi uygulaması devam eder.
İFK ve KKİ üzerinde Türk Eczacıları Birliği’nin çok ama çok çalışmalar ve görüşmeler yapması ile sorunlar çözülebilir. ‘’Kurumlara yazı yazdık cevap bekliyoruz’’ mantığı ile beklersek daha çok bekleriz.
Bu yazımı yazarken aklımdan iki tane şarkı ismi geçti:
1.si: Söyleyemem derdimi kimseye; derman olmasın diye
2.si ise: Artık gelecek sanma, geçti o günler.
Saygılarımla.
ANKARA ECZACI ODASI ESKİ BAŞKANI (2013-2019) ECZ. SÜLEYMAN GÜNEŞ