Bilgisayar kullananların sayısı hızla artıyor. Bu artışla
beraber kullanım yanlışlıklarına bağlı olarak bazı sağlık problemleri de
çoğalıyor. Bu sorunları asgariye indirmek kullanıcıların elinde olan bir şey.
Bizim bu konuda kullanıcılara bazı önerilerimiz olacak.
Düzenli bilgisayar kullanan bir kimse bir günde yaklaşık 50
000-200 000 defa klavyedeki tuşlara basar.
Bu esnada uygun olmayan bir postür ve zorlanmalar sonucu sinir, kas,
tendon ve eklem bağlarında hasarlar oluşur. Eğer bilgisayarı çok uzun süre
kullanıyorsanız (bir günde birkaç saat) omuz, kol, el, boyun, sırt ve belde
problemler oluşmaması için uygun bir çalışma ortamı sağlamalısınız. Aşırı
kullanıma bağlı problemler zamanla kalıcı hale gelebilir.
Bilgisayar Kullanımına Bağlı Problemler
Bir problem oluşursa, parmaklarda uyuşma, el bileğinde,
belde ağrı ve gözlerde de kuruluk, yanmalar, geçici görme bozuklukları ve baş
ağrısı şeklinde kendini belli eder. Aynı zamanda, genel vücut ağrıları, sırt ağrıları,
kas, tendon ve diğer yumuşak dokularda rahatsızlık duyguları ortaya çıkabilir.
Tıpta bir ilke vardır: “Korumak, tedavi etmekten daha ucuz
ve kolaydır”. Bilgisayara bağlı problemler oluşmasın diye şu önerilerde
bulunabiliriz:
• Bilgisayar
masanızı uygun bir şekilde kurunuz ve yerleştiriniz.
• Oturma
şeklinizi klavyeyi ve diğer cihazları rahatça kullanacak şekilde ayarlayınız.
• En
önemlisi, sık sık dinlenme molaları veriniz.
Çalışma Masasının Düzenlenmesi
Çalışma masanızın vücut büyüklüğünüze uygun olması
verimliliğinizi artırır. Uzmanların çoğu ideal çalışma masasının, vücudunuzu
zorlamayacak şekilde, doğal bir postür içerisinde çalışmanızı sağlayacak
özellikte olmasını tavsiye eder. Masa iyi düzenlenmezse, vücut eğilmeye,
bükülmeye zorlanır. Böyle doğal olmayan pozisyonlar da kas iskelet sisteminde
problemler yaratır. Doğal bir çalışma ortamı sağlamak için, sandalye ve çalışma
yüzeyinin yüksekliği, sandalyenin büyüklüğü ve sırt desteğinin olup olmadığı,
monitör ve yazılı dokümanların yerleşimi önemlidir.
Sandalye
Sandalyenin vücutla uyumlu olması gerekir. Stabil,
yüksekliği ve eğimleri ayarlanabilir olanlar seçilmelidir. Sırtın dayanacağı
kısım gövdeyi iyi bir şekilde desteklemelidir. Oturunca uyluklar yere paralel,
kalçalar ve dizler aynı hizada olmalıdır. Ayaklar rahat bir şekilde yere temas
etmelidir. Sandalyenin ayrıca şu özelliklerinin olması istenir:
• Önkollar,
dirsekler belin her iki yanında olacak şekilde kol destekleri üzerine
konulmalıdır.
• Oturulacak
yumuşak kısım kalça ve uyluklardan 5 cm daha geniş olmalıdır.
• Oturulduğu
zaman sandalyenin ön kısmı ile dizler arasında 2-3 parmak aralık olmalıdır.
• Sandalyenin
oturduğu kaide en az 5 tekerlekli olmalıdır.
Çalışma Yüzeyleri
Sandalyeye oturulduğu zaman çalışma masası dirsekler hizasında
olursa birçok insan rahat ettiğini söylemektedir. Masanın altında diz ve
ayakların rahatça yerleşebileceği kadar bir boşluk olmalıdır. Klavyenin
bulunduğu yüzey ise uyluk seviyesinin 4-5 cm üzerinde olmalıdır. Klavyenin
vücudun tam karşısında olması rahat çalışma imkânı verir. Klavye ile ilgili
şunlar söylenebilir.
• Elin kan
dolaşımının iyi olması için dirsek gövdenin yanlarında olmalı ve çok bükük
olmamalıdır.
• Kollar
yere dik pozisyonda olmalıdır.
• El bileği
de bükük değil düz durumda olmalıdır.
Fare el bileği ile değil kol hareketleri ile idare edilmelidir. Fare avuç içine uyacak şekilde ve el bileğini zorlamayacak yassılıkta olursa el bileği zorlanmaz.
Monitör ve Kaynak Dokümanlar
Monitör öyle yerleştirilmelidir ki baş ve boyun mümkün olduğu
kadar dik olsun; böylece göz rahatsızlıkları, boyun ağrıları ve omuzdaki
yorgunluklar önlenmiş olur. Monitörün vücudun tam karşısında olması tavsiye
edilir. Monitörün pozisyonu:
• Yaklaşık
bir kol mesafesi (50-60 cm) uzaklıkta olmalıdır.
• Ekranın
üst noktasının göz ile aynı yükseklikte olması rahatlık sağlar.
Dokümanın klavye ve monitör arasında veya monitörün hemen
yanında olması boynun sık sık döndürülmesini önler.
Bunlara ek olarak şunlar söylenebilir:
• Çalışma
masası, pencere gibi göz alacak şeylerden uzak yerleştirilmelidir.
• Masa,
çalışırken size sıklıkla gereken eşyalara yakın olmalıdır.
• Hem
çalışıp hem telefon ile konuşabilmeniz için bir kulaklık setine ihtiyacınız
olabilir.
Postür, Klavye ve Alet Kullanımı
Çalışma düzeninizi iyi kurduysanız, bilgisayarın karşısında
doğal ve rahat bir şekilde oturursunuz. Bu da kas iskelet sistemi
rahatsızlıklarının oluşmasını önler:
• Omurgalar:
Kulaklar omuzların tam üstünde, omuzlar kalçalarla aynı çizgide olmalıdır.
• Omuzlar:
Kollar gövdeye yakın ve gevşek bir şekilde tutulmalıdır.
• El
bileği: Eller, bilek aşağı veya yukarı doğru bükülmeden düz tutulmalıdır.
Klavye ve diğer aletler:
• Yazı
yazarken ve fare kullanırken parmaklarınızı gevşek bırakın.
• Tuşlara
sert bir şekilde vurmayın, yumuşak bir şekilde dokunun.
• Fareyi
avucunuzun içine kibarca alın.
• Klavyeyi
ve fareyi kullanırken elinizde kalem ve bunun gibi objeler olmamalıdır.
• Dirseklerinizi
sert cisimler üzerine dayamayınız.
• Gözünüzü
arada bir uzak objelere bakarak dinlendiriniz.
Dinlenme Molaları
Vücudumuz, doğru bir pozisyonda da olsa, uzun süre oturmaya
uygun değildir. Uzun süre bilgisayar kullanmak rahatsızlık yaratır, onun için
arada dinlenmek zaman kaybı sayılmaz. Kendinizi yorgun hissederseniz ayağa
kalkın, germe egzersizleri yapın ve tekrar oturun. Çalışma temponuza ve çalışma
şartlarınıza göre dinlenme molaları verin.
Germe Egzersizleri
Basit germeler eklemleri ve kasları rahatlatır eller, kollar
daha hareketli hale gelir. Bazı germe egzersizleri:
• Genel:
ayağa kalkın, kollarınızı başınızın üzerinde gergin duruma getirin.
• Boyun:
Boynunuzu bir bu yana bir öbür yana eğiniz ve rahatlamaya çalışınız.
• Omuzlar:
Omuzlarınızı kulaklarınıza değecek şekilde yukarı kaldırıp indiriniz.
• El bileği: Kollarınızı yere paralel olacak şekilde öne doğru uzatınız. Bir eliniz ile diğer elinizi tutun ve bilekten beraberce öne arkaya hareket ettiriniz.
Prof. Dr. Eyüp Selahattin Karakaş
Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı
Yeni yorum ekle