Küresel bir aşılama çabasıyla; çocuk ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biri olan çocuk felci, neredeyse yok edildi.
Polio (Çocuk felci),
tamamen ortadan kaldırılan ikinci insan hastalığı haline gelmeye bir adım daha
yaklaştı. 24 Ekim Perşembe Dünya Polio Günü, Dünya Sağlık Örgütü dünya çapında
3 tip çocuk felci virüsünün ortadan kaldırıldığını açıkladı.
Çocuk felcinin tamamen
yok edilmesi için, her üç çocuk felci
suşunun (tip 1, 2 ve 3) yayılımının durdurması gerekir. Virolojik farklılıkları
olan bu suşların hepsi felç ve ölüm dahil benzer ciddi semptomlara neden olur.
Bir poliovirüs, üç yıl
boyunca tespit edilmediyse yok edilmiş sayılabilir. Tip 2, 2015 yılında ortadan
kadırılmıştı; son tip3 çocuk felci vakası ise 2012'de kuzey Nijerya'da ortaya
çıktı ve virüs o zamandan beri hiç görülmedi.
Poliomyelitis'le mücadele
(eradikasyon) komisyonu: "Tip 3 çocuk felcinin yok edilmesi, poliovirüsün
1. türünün yok edilmesi yönünde önemli bir başarıdır.” açıklamasını yaptı.
Bugün, Afganistan ve
Pakistan'da yalnız tip1 varlığını sürdürürken; ortadan kaldırıldığında, çocuk
felci; çiçek (smallpox) hastalığından sonra
dünya üzerinden silinen, ikinci illet olacak. Ancak bu yıl bildirilen 94
tip1 polio vakasından sıfıra ulaşmak kolay olmayacak. Ve ne yazık ki;
bağışıklık çalışmalarında etkisizleşen eski bir aşı versiyonu ironik olarak
virüsün yayılmasına sebep oldu. Bu da hastalığın yok edilmesi önündeki en büyük
engellerden birine dönüştü.
Büyük
Bir Küresel Sağlık Başarısı
Çocuk felci ağırlıklı
olarak 5 yaşın altındaki çocukları etkilemektedir. 20. yüzyılın ortalarında,
hastalık her yıl yarım milyon insanı öldürmekteydi. 1988'de WHO yok etme
programını başlattığında, 125 çocuk felci ülkesinde 350.000'den fazla vaka
vardı. O zamandan beri, poliovirüs vakaları, WHO'ya göre yüzde 99'un üzerinde
azaltılarak bu yıl sadece 94'e düştü.
Tip
1 virüsünün hala endemik olduğu iki ülkede, Pakistan ve Afganistan'da devam
etmekte olan siyasi çatışmalar ise, yok etme çabalarına problem olmaya devam
ediyor.
Sağlık görevlileri ayrıca
aşı kaynaklı tip 2 virüs vakaları ile de mücadele etmektedir. Bu üç
"doğal" virüs tipinden farklı olarak, bu vakalara; oral aşı
tarafından sunulan tip 2 virüsünün mutasyona uğramış bir versiyonu neden olur.
Dünya Sağlık Örgütü çocuk
felci yok etme programı direktörü Michel Zaffran virülansa sebep olan aşı
versiyonu için, “Çok az ve kötü aşılanmış veya aşılanmamış çocuklar arasında; uzun süre
dolaştığında (Canlı zayıflatılmış virüs, attünüe aşı), tekrar mutasyona
uğrayarak virülan olabiliyor” dedi. 2016 yılında, Küresel Çocuk Felci
Yok Etme Komisyonu daha güvenli bir oral aşılamaya geçiş yaparak bu aşıyı
devreden çıkardı.
Richard Conniff
Scientific American dergisinde yazdığı gibi polio programının başarılı bir
geçmişi var:
"...1990'lı yıllarda
çocuk felcinin günde 500 ila 1000 çocuğu felç ettiği Hindistanda, 2014'te
hastalık ortadan kaldırılmıştır.
Hükümet karşıtı silahlı
saldırganların 2013 yılında dokuz kadın çocuk felci aşı uygulayıcısını
öldürdüğü Nijerya, şimdi büyük ölçüde toplum sağlığı çalışanlarının kahramanca
mücadelesi sayesinde; hiçbir vahşi poliovirüs kanıtı olmayan üç yıl - tip 3
olmayan yedi yıl – geçirmiştir..."
Çocuk felcinin yok
edilmesinin şu anki hedefi 2023'tür. Dünya Sağlık Örgütü genel müdürü ve
Küresel Çocuk felcinin Ortadan Kaldırılması Girişimi Başkanı Tedros Adhanom
Ghebreyesus perşembe günü yapılan açılamada:
“Çocuk felcinin yok edilmesinin sağlanması küresel sağlık için bir dönüm noktası olacaktır. Tüm poliovirüs suşlarını yok etmek için gerekli tüm kaynakların kullanılabilir olmasını sağlamaya kararlıyız.” dedi.
Çeviri: Ebrar Yıldız
Yeni yorum ekle