"Pandeminin E Hali, Eczacılıkta Güncel Gelişmeler Sempozyumu" kapsamındaki online basın toplantısında konuşan Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Başkanı Armağan Ener, görevleri başında hayatlarını kaybeden sağlık çalışanlarını saygı ve minnetle andı.
İki yılda bir gerçekleştirdikleri "Geleceğin E Hali Kongresi"ni bu yıl "Bilimin E-hali" başlığıyla yapmayı planladıklarını ancak pandemi nedeni ile organizasyonu Ekim 2021'e ertelediklerini anlatan Ener, eczacıların eğitimlerden uzak kalmamaları gerektiği düşüncesiyle "Pandeminin E Hali" başlığıyla online sempozyum yapmaya karar verdiklerini anlattı. Ener, dün başlayan sempozyumun 21 Kasım'a kadar süreceğini söyledi.
Çeşitli ülkelerde geliştirilen aşıların eksi 70-80 derecede saklanması gerekliliğinin hatırlatılması üzerine Armağan Ener, şöyle konuştu:
"Eksi 80 derecede ne Türkiye'de ecza depolarımızın ne de eczanelerimizin bu aşıyı muhafaza etme kabiliyeti yok. Türkiye'de böyle bir cihaz da yok. Bu işin bir de lojistik faslı var. Dolayısıyla bu imkan dahilinde değil. Muhtemelen bu aşıların eksi 80 derecede muhafaza edileceği belli merkezler olabileceği ve bu merkezler üzerinden ihtiyaç sahiplerine uygulanabileceği ifade edildi. Muhtemelen böyle olacak."
"İNSAN SAĞLIĞI TİCARETE DÖKÜLDÜ"
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Başkan Yardımcısı Kazım Aykanat, takviye ürünlerin eczanelerin dışında satılmamasını istedi. Covid-19 nedeniyle bağışıklık sistemini güçlendirmek isteyenlerin vitamin ve takviye edici ürünlere yoğun ilgi gösterdiğini vurgulayan Aykanat, şu değerlendirmede bulundu:
"Türkiye'de bazı e-ticaret siteleri ve marketler, vatandaşların vitamin ve gıda takviyesi talebini fırsatçılığa çevirerek, insan sağlığını adeta ticarete döker hale geldiler. Eczanelerde ısı, nem gibi tüm saklanma koşulları dahil kayıtları itinayla tutulan, yılda en az iki kez denetlenen, kontrollü bir şekilde gerektiğinde hastaya verilen bu ürünlerin marketlerde fast food gibi tüketime sunulması ve pazarlanması, insan sağlığını tehdit eder boyutlara ulaştı. İşleri sadece satış olan hangi market, hangi internet satış sitesi, hangi doğrudan satış kanalı yan etkiden bahsedecek ki..."
Aykanat, D vitaminin yüksek dozda kullanımının böbrek fonksiyonlarını bozduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Daha kaç kişi mağdur olacak, daha kaç kişi zehirlenecek, daha kaç kişi ölecek? Tüm dünya bu sorunlarla uğraşmakta zaten. Amerika bu vakaların en çok görüldüğü ülke. Karaciğer zehirlenmesi vakalarının yüzde 65'i takviye edici ürünler kaynaklı. Birçok ülke de yeni yasal düzenlemeler peşinde. Sağlık Bakanlığımızın acil müdahale ederek, yasal düzenlemelerle halk sağlığını korumak, zehirlenmeleri, ölümleri azaltmak için bu ürünleri artık bu konuda yetkin olan sadece eczanelerde satılmasını sağlaması gerekiyor."
Son günlerde gündeme gelen "internette ikinci el satışı"nı ise "korkunç bir durum" diye nitelendiren Aykanat, şunları anlattı:
"Halkımızın birbirine ilaç önerisinde bulunmasına veya kendi ilacını vermesine doğru bulmasak da alışığız. Ama ikinci el felaket bir durum. Bu ilaçların çoğu zaten SGK tarafından karşılığı ödenmiş ürünler. Satışı her yönüyle yasak ve suç. İkinci el satış uygulaması olan bir internet alışveriş sitesi web sayfası üzerinden kullanıcılarına yasal olmayan şekilde ambalajı açılmış, az kullanılmış, hatta kırmızı reçeteli ilaçlara varıncaya kadar satış yapmalarına izin vermekte. 'Evde duruyordu', 'Aldım çocuğuma içiremedim', 'Tedaviyi bitirdim elimde kaldı', 'Kremin yarısını kullandım yarısı duruyor,' 'Şuruptan bir kapak kullandım' gibi şaşırtıcı açıklamalarda bulunarak satış yapmaya çalışıyorlar. Bu durum insan sağlığı açısından çok ciddi riskler taşımakta. İlacın ikinci eli olmaz. Olamaz. İlaç hayati bir üründür. Bu şekilde ilaç satışları ölüm saçmaktadır. İlaç ve takviye edici gıdalarda internet satışına 'Dur' demenin zamanı geldi."
"İLK DEFA PANDEMİDE KIŞA GİRİYORUZ"
Basın toplantısında konuşan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran, salgının Çin'de başlamasının üzerinden neredeyse bir yıl, Türkiye'de yayılmaya başlamasının üzerinden ise yaklaşık 8 ay geçtiğini hatırlattı.
Kuzey yarımküre ülkelerinde kış aylarının başladığına değinen Cankurtaran, şöyle konuştu:
"Kışın üst solunum yolları, grip, nezle, faranjit çok artacak, bu belirtilerle Covid belirtileri çok benzer olduğu için mutlaka karışıklıklar olacak ve hasta yükü artacak diye bekliyorduk. Yeni önlemler geldi. Pandemi artarak devam ediyor ne yazık ki. Vaka sayısı artıyor, hasta sayısı artıyor. Yoğun bakım yataklarında sıkıntımız oluşmaya başladı büyük şehirlerde. Bununla ilgili de Sağlık Bakanlığı ilgili açıklamaları yapıyor. Daha da artacak. Muhtemelen aralık ayında şehirler arası ulaşım yasağı da dahil ileri düzeyde önlemlerin alınması bekleniyor. Bu, kamu otoritesinin alacağı bir karardır."
Sağlık çalışanları ve eczacılardan hastalık nedeniyle hayatını kaybedenler olduğunu hatırlatan Cankurtaran "Hepsine Allah'tan rahmet diliyorum. Çok da yorulduk. Ama pandemi yeni başlıyor. İlk defa pandemide kışa giriyoruz." dedi.
Geliştirilen aşının çok sayıda gelmesi ve tüm vatandaşlara yapılabilmesinin zaman alacağını dile getiren Prof. Dr. Cankurtaran "Pandemide durumumuz: Şu anda ilaçsız ve aşısız bir kış geçireceğiz gibi görünüyor. O yüzden ekstra dikkat etmemiz gerekiyor." ifadelerini kullandı.
"HİÇBİR TAKVİYE, MASKE, MESAFE, HİJYENDEN YARARLI DEĞİL"
Kovid-19'a yakalanan hastalarda D vitamini, çinko ve magnezyum düşüklüğüne rastlandığını anlatan Cankurtaran, hiçbir vitamin takviyesinin maske, mesafe ve hijyenden daha yararlı olmadığının altını çizdi.
Cankurtaran, gıda takviyeleri ve vitaminlerin hekim veya eczacıya danışmadan alınmamasını da önererek "Bu moleküller fazla alındığında ciddi problem yaratıyorlar. Eşlik eden hastalıkları, diğer ilaçlar ve raporların eczacı veya hekim denetiminde kontrol edilmesi lazım." ifadelerini kullandı.
"ONLİNE SATIŞTA KOŞULLAR DENETLENMİYOR"
Dernek Kurumsal Koordinatörü Eczacı Neylan Zırhlıoğlu, eczanelerin nem ve ısı kontrolü açısından sürekli denetlendiğini, ancak online perakende kanallarında ürünlerin hangi koşullarda depolandığı ve sevk edildiğinin bilinmediğini söyledi.
Vitamin ve takviye edici ürünlerin sıcak bir yerde depolanabileceği, sevkıyat sırasındaki basınç farklılıklarının ürünler üzerinde birtakım bozulmalara neden olabileceğini vurgulayan Zırhlıoğlu "Televizyon başta olmak üzere, Instagram, Facebook veya yazılı basında sağlıkla alakası olmayan bloggerlar, sahne sanatçıları ve mankenler ürün önerisinde ve tanıtımında bulunarak halk sağlığını ciddi anlamda sekteye uğratmaktadırlar." dedi.
Dernek Yönetim Kurulu Üyesi Eczacı Hayriye Başkan, pandeminin ilk günlerinde yaşanan maske sıkıntısını hatırlatarak, o dönemde tedarikçi firmaların yaptığı fiyat artışları yüzünden eczacıların "fırsatçı" konumuna düştüğünü dile getirdi. Birçok eczacının haksız cezalar yediğini savunan Başkan "Sonradan olumlu çözümlenmiş olsa da bizler için oldukça onur kırıcı bir durumdu bu." dedi.
Pharmetic Girişimci Eczacılar Derneği Genel Sekreteri Şule Dilek Yağcı Tüysüz, 21 Kasım'a kadar devam edecek sempozyumda 38 oturumda aşılar, hipertansiyon, diyabet, astım, KOAH gibi kronik hastalıklar ile vitamin ve gıda takviyeleri gibi güncel konuların ele alınacağını bildirdi.