Koranavirus değişik bir tip virüstür. Çok çeşidi vardır; bazıları hastalık yapabilir. Yeni tespit edilen ve yayılarak solunum sistemi hastalığı yapan tipin adı COVİD-19’dur.
COVİD-19 nasıl yayılır?
Mevcut bilgilere göre COVİD-19 insandan insana bulaşır. Toplum içinde yaygınlaşabilir. Özel bir bölgedeki bazı insanlara bulaşmış olabilir. Kimlere bulaştığı hastalık ortaya çıkmadan bilinmez. Dünya Sağlık Örgütü ve her devletin sağlık bakanlığı tarafında hastalık kayıt altına alınmaktadır. DTÖ 30 Ocak tarihinde, COVİD-19’un yaygınlaşmasını halk sağlığını tehdit eden acil durum olarak bildirmiştir.
COVİD-19’un kuluçka süresi ne kadardır?
Virüsün bulaştığı hastalarda 14 güne kadar belirtiler ortaya çıkabilir.
Posta yolu ile gelen eşyalar hastalığı bulaştırır mı?
Koronavirüs, yüzeyin durumuna, hava sıcaklığına ve çevre şartlarına bağlı olarak, eşyaların yüzeyinde birkaç saatten birkaç güne kadar canlı kalabilir. Posta yolu ile gelen eşyalardan hastalık kapan bir hasta henüz rapor edilmemiştir. İnsanların sık sık dokunduğu kapı tokmağı, asansör düğmesi gibi şeylere temastan kaçınılmalıdır.
Seyahat iptal edilmeli mi?
Gidilecek ülkedeki hastalığın yaygınlığı önemlidir. Karar buna göre verilmelidir. Özellikle yaşlı ve hastalıklı kimseler, gemi turları gibi kalabalıkların seyahat ettiği yolculuklardan kaçınmalıdır. Uçakta hava filtre edildiğinden risk daha azdır.
Evcil hayvanlardan hastalık bulaşır mı?
Hayvanları hastalığı bulaştırdığına dair henüz bir kanıt yoktur ama bu virüs yeni olduğu için bu konuda dikkatli olmakta fayda vardır. Hayvanlara dokunulmuşsa ellerin çok iyi yıkanması gerekir. Yalamalarına izin verilmemelidir.
COVİD-19 sıcak havalarda yaşar mı?
Yaz günleri gibi sıcak havaların görüldüğü ülkelerde de koronavirüs etkili oluyor. Grip hastalığının yaz aylarında daha az görüldüğü biliniyor. Bu konuda kesin bilgiler yok. Araştırmalar devem ediyor.
Bu virüs ile birden fazla hastalanmak mümkün mü?
Bu konu ile ilgili olarak ilk hastalananlar üzerinde araştırmalar devam ediyor. Bazı kimselerde hastalık kaybolmasına rağmen virüs testi uzun süre pozitif çıkabiliyor. Bu sorunun cevabını vermek için araştırmaların sonucunu beklemek gerekiyor.
COVİD-19’un Belirtileri nelerdir?
Üç temel belirti var:
· Öksürük
· Ateş
· Nefes darlığı
COVİD-19, seyrek olarak ciddi solunum problemlerine, böbrek yetmezliğine ve ölüme neden olabilir.
Bu belirtiler ortaya çıkınca, doktora veya sağlık kurumlarına gitmeden önce, doktor veya sağlık kurumlarına telefon ile haber vermek gerekir. Son 14 gün içinde hastalığın yaygın olduğu memleketlere gidilmişse veya bir COVİD-19 hastası ile yakınlaşılmışsa, ilgiliye telefon ile bilgi vermek gerekir. İlgili kişi adım adım ne yapılması gerektiğini söyler. Durum acil ise hemen 112 aranmalıdır.
COVİD-19 nasıl teşhis edilir?
COVİD-19 teşhisi, basit grip ve soğuk algınlığını taklit ettiğinden sadece muayene ile zor konulur. Hastalık, laboratuvar testleri ile anlaşılır.
COVİD-19 nasıl tedavi edilir?
Bu hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Hastaya destekleyici tedavi uygulanır. Çok ciddi durumlarda araştırma aşamasındaki ilaçlar verilebilir.
Kimler COVİD-19’a karşı daha duyarlıdır?
Yaşlı kimseler ve şeker hastalığı olanlar, kalp rahatsızlığı bulunanlar, kanser ve akciğer hastaları gençlere ve sağlıklı kişilere göre çok daha hassastır.
Çocuklarda hastalık yetişkinlere göre daha hafif seyretmektedir.
Kimler maske takmalıdır?
Normal şahısların maske takmasına gerek yoktur. Solunum sistemi hastalığı olanlar hastalığı başkalarına bulaştırmamak için maske takmalıdır.
COVİD-19 öldürücü müdür?
15 Mart 2020 tarihine kadar, 5 833 ölüm bildirilmiştir. 73 068 hasta da iyileşmiştir.
COVİD-19’dan korunmak için ne yapmalı?
· Eller en az 20 saniye süre ile sabun ve su ile sık sık yıkanmalı.
· Mendile veya dirsek bükülerek kola doğru öksürülmelidir. Mendil çöpe atılmalıdır.
· Yıkanmamış ellerle göze, ağza ve buruna dokunulmamalıdır.
· Hastalardan, aksıran, öksüren kimselerden uzak durulmalıdır.
· İnsanların sıklıkla dokunduğu şeylerin yüzeyleri dezenfekte edilmelidir.
Prof. Dr. Eyüp S. Karakaş
Yeni yorum ekle