Coronavirüs vakaları hızla artarken, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki insanlar kendilerini korumak adına cerrahi maskelere koştu. Sağlık yetkilileri, sağlık personeli için sınırlı sayıda olan maskelerin tükenmesinden endişe ettiğinden insanları maske almaktan caydırmak için harekete geçti. Hatta ABD Kamu Sağlığı Dairesi Başkanı Jerome Adams 29 Şubat'ta, "Cidden, millet, artık maske almayın!" şeklinde başlayan bir tweet attı.
Dünya Sağlık Örgütü ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, yalnızca COVID-19 semptomları gösterenlerin ve bu kişilere bakanların maske takması gerektiğini söyledi.
Ancak Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi müdürlüğü de dahil olmak üzere bazı sağlık uzmanları, maske takmaktan caydırıcı tavsiyelerin doğru olmadığını düşünüyor.
Asya'nın bazı bölgelerinde sağlık yetkilileri, semptomları olup olmadığına bakılmaksızın, virüsün yayılmasını önlemek için tüm vatandaşları maske takmaya teşvik etti. Çekya'da ise alışık olmadığımız bir adım atıldı ve halka açık alanlarda burun ve ağzı kapamak zorunlu hale getirildi. Böylece halk, maske yapmaya/almaya mecbur kaldı.
Maske kullanımının yaygınlaşmasını savunan uzmanlar bile, bunun hastalığın yayılması üzerindeki etkilerinin oldukça az olacağını söylüyor. Hastanelerdeki ciddi kıtlığın ortasında maske satın almayı teşvik etmeye çekinenler de var. Ancak salgın uzadığı müddetçe, bazı sağlık uzmanları hükümetlerin maske almamaya yönelik mesajlarının yön değiştirmek zorunda kalacağını düşünüyor. Birmingham Üniversitesi'nde halk sağlığı uzmanı olan K. K. Cheng şöyle diyor:
Maskeler, kullanılmayan ama gerçekten yararlı olan bir halk sağlığı müdahalesi. Kendinizi korumak için değil. İnsanları, solunum borunuzdan çıkan damlacıklardan korumak için.
Cheng ve diğerleri; ne kadar maske kullanırlarsa kullansınlar, insanların sosyal mesafelendirme kuralına uyması ve Coronavirüsün yayılmasını engellemek için mümkün olduğunca evde kalması gerektiğini vurguluyor. Çünkü insanlar dışarı çıkıp diğerleriyle etkileşime girdiğinde ister istemez tükürük, salya saçabiliyor. Cheng, şöyle diyor:
Amacım sizi korkutmak değil; ancak insanlar konuşurken, nefes alıp verirken, şarkı söylerken -hapşırmak veya öksürmek gerekmiyor-, bu damlacıklar ağızdan çıkıyor.
Michigan Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Arnold Monto ise şöyle diyor:
Ağır akut solunum yetersizliği sendromu Coronavirüs 2'nin (SARS-CoV-2), havada asılı kalan küçük parçacıklar olan aerosollerde devam edebileceğine dair bazı kanıtlar olsa da, aerosol bulaşımı nadirdir. Çoğunlukla daha büyük damlacıklar tarafından yayılır ve standart cerrahi maskelerin bu tür bir iletim üzerinde oldukça az bir etkiye sahip olacağını biliyoruz. Maskeleri ancak başka araçlarla desteklediğinizde bir fark yaratabilirsiniz.
Diğer virüslere odaklanan randomize kontrollü çalışmalar, insanların maske takmasının enfeksiyonları azaltacağına dair bir bulguya ulaşamadı. Kısıtlı bir örnek evrenine sahip olsalar da, bu çalışmaların çoğunda insanlar tembih edilen düzeyde maske takmıyordu.
Hong Kong Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Benjamin Cowling; bazı sağlık yetkililerinden gelen mesajlara rağmen, bir maskenin sağlıklı bir kişiyi enfekte olmaktan korumasının muhtemel olabileceğini söylüyor. Hem standart cerrahi maskelerin hem de daha koruyucu olan N95 maskelerinin sağlık çalışanlarında çeşitli solunum yolu enfeksiyonları önlediği görülmüştü; ancak iki tip maskeden hangisinin hangi enfeksiyon için uygun olacağı konusunda tartışmalar olmuştu. Cowling şöyle diyor:
Cerrahi maskelerin, sağlık çalışanları için gerçekten önemli olduğunu ancak halk için gerekli ve yararlı olmadığını iddia etmek hiç mantıklı değ
Maskelerin koruyucu özelliğinin
hastanelerde daha iyi işleyebileceğini de dile getiriyor. Çünkü
sağlık çalışanları maskeleri nasıl takacakları
konusunda eğitim alıyor ve el yıkama gibi diğer önemli
güvenlik önlemlerini almaya önem veriyor. Şöyle diyor:
Ortalama bir kişiye maskeyi nasıl doğru şekilde kullanacağı öğretilirse, bu ona toplulukta enfeksiyona karşı bir miktar koruma sağlayacaktır.
Ancak Cowling ve diğerlerine göre insanların maske takmasının en büyük yararı; sağlıklı kişileri korumak değil, zaten enfekte olmuş insanların hastalık yaymasını önlemektir. Hasta hisseden insanlar zaten dışarı çıkmamalı; ancak ilk çalışmalar gösteriyor ki hiç semptom göstermeyen kişiler farkında olmadan Coronavirüsü yayabiliyor.
Temas izleme çalışmalarından (yakın zamanda enfekte olduğu doğrulanan biriyle etkileşime giren kişilerin sağlık durumlarının incelendiği sistem) elde edilen verilere göre, SARS-CoV-2 iletimlerinin yaklaşık yarısı enfekte olan kişi hiçbir semptom göstermeden önce meydana geliyor. Bazıları da virüsü bulaştırıyor ve hiç rahatsızlanmadan vücudundan atıyor. Monto şöyle diyor:
Kimin asemptomatik (hiç semptom göstermeyen) kimin presemptomatik (semptom öncesi hastalanan) olduğunu önceden bilebilseydim, maskeleri öncelik sırasına göre verirdim. Ne yazık ki, bunu bilmemize imkan yok.
Oxford Üniversitesi'nde epidemiyolog olan Elaine Shuo Fend şöyle diyor:
Sağlık yetkililerini maske "takmama" tavsiyelerine zorlayan en önemli durum maske sayısının sınırlı olması.
Takımı geçen hafta The Lancet'te çeşitli sağlık yetkililerin maske önerilerinin bir karşılaştırmasını yayınlamıştı. Bu nedenle, McMaster Üniversitesi'nde mikrobiyolog ve bulaşıcı hastalık uzmanı olan Mark Loeb şöyle diyor:
İnsanların dışarı çıkıp tıbbi maskeler ve N95'ler satın alıp sokakta takmasının sağlam bir halk sağlığı politikası olduğunu düşünmüyorum.
Bu maske kıtlığı, birçok ülkede "bez maskeni kendin yap" hareketlerini başlattı. Hastalık Kontrol Merkezleri diğer korumalardan yoksun sağlık çalışanları için bunun son çare olabileceğini söylüyor. Ancak bez maskeleri cerrahi maskelerle karşılaştıran ve ev yapımı maskeler için en iyi materyali hangisi olduğunu belirten titiz çalışmalar henüz yok.
Cheng, COVID-19 vakalarının pik noktası geçtikten ve sosyal mesafelendirme kısıtlamaları gevşetildikten sonra maskelerin ABD ve Avrupa için daha önemli olmasını bekliyor.
Yoğun bir New York sabahında metroda olduğunuzu düşünün. Herkes bir maske takarsa, bu durumun bulaşmayı azaltacağından eminim. Ancak bu durumun kesin işe yaradığını kanıtlayan bir çalışma göstermemi istemeyin benden.
Yazar: Kelly Servick
Çevirmen: Kübra Bozkurt
Editör: Çağrı Mert Bakırcı
Kaynak: Evrimağacı
Yeni yorum ekle