Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Çin'de geliştirilen ve Türkiye'nin 50 milyon doz sipariş ettiği koronavirüs aşısında 3. faz sonuçların henüz açıklanmaması ve bunun aşının güvenilirliğiyle ilgili soru işaretleri doğurduğu yönündeki eleştirileri yanıtladı.
Sözcü gazetesinden İsmail Saymaz'a konuşan Bakan Koca, şunları söyledi:
"Türkiye bu kadar zavallı mı? Sonuçlarını bilmediğimiz aşıyı 83 milyona yapacağımızı mı düşünüyorsunuz? Türkiye bu kadar mı sorumsuz davranacak? Yurt dışında akredite olan Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumumuz (TİTCK) ve Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü laboratuvarı var. Hangi aşı olursa olsun, akredite olan, uluslararası boyutta tanınan laboratuvarlarımızda incelemelerimizi yapmadıkça (aşılara) ne ruhsat veririz, ne vatandaşımıza kullandırırız. Kim olursa olsun, BioNTech dahil.
BioNTech, Faz 3 sonuçlarını tamamladı mı? Değil. Ne yaptı? Erken sonuçları açıkladı. Çin de erken sonuçları açıklamadıkça, biz bu sonuçları bilmedikçe, bizim Türkiye'deki sonuçlarımız ortaya çıkmadıkça, TİTCK ve Halk Sağlığı laboratuvarlarında incelemeler tamamlanmadıkça vatandaşımıza aşı yapılamaz. Biz testlerimizi yapmadıkça, dünyada test sonuçları açıklanmadıkça ruhsat vermeyiz. Ruhsat vermediğimizi ülkede kullandırmayız."
“PARAYI TERCİH ETMİŞ OLSAYDIK ASTRAZENECA DAHA UCUZ, ONU ALIRDIK”
Çin'den sipariş edilen aşının 11 Aralık'ta geleceğini, incelemelerin 2 hafta süreceğini belirten Koca, ay sonu gibi aşılamanın başlayabileceğini ifade etti.
Koca, 'Çin aşısının ucuz olduğu için alındığı doğru mu?' sorusuna da şu yanıtı verdi:
"İnaktif aşılar en pahalı aşılardır. Bu aşılar geleneksel ve doğal aşılardır. Kısa, orta ve uzun vadeli sonuçlarını biliyoruz. Rus aşısı dahil, mRNA aşıları daha çok ve kolay üretilir. Küçük ortamlarda, yoğun üretilen, ucuz aşılardır. Dünya onun için buna yöneliyor. İnaktif aşı daha büyük ortamda üretiliyor. Hücreyi üretmek gerekir. Öbürü sentetik, yapay. Daha kolay, daha ucuz. Saklanması kolay ama bu aşının güvenirliğini etkileyen bir unsur değil. Bizim önemsediğimiz, para değil. AstraZeneca daha ucuz. Onu alırdık, parayı tercih etmiş olsaydık. Önemli olan, güvenilirliğidir."
50 milyon dozun Türkiye’nin ihtiyacını karşılamayacağını, 100 milyon doz aşının gerektiğini belirten Koca, "Tabii ki arttıracağız. Çin'den daha fazla almak istiyorum, alamıyorum. Vermiyor. Rusya vermek istiyor. Onun eksik olan toksikolojik (zehir bilimi) kısmını biz tamamlıyoruz şimdi. Tamamlandıktan sonra o aşı da olabilir. Şunu bilin: Çin aşısı bu aşılardan ucuz değil. Ucuz olduğu için tercih edilmiyor." dedi.
“ÇİN AŞISI DÜNYADA SATILDIĞI FİYATLARDAN AŞAĞI OLACAK”
Koca, Çin aşısının fiyatıyla ilgili, "Çin aşısı, (bize) dünyada satıldığı fiyatlardan da aşağı olacak. Çin'in distribütörleri var, onların üzerinden gelecek. Ama muhatabımız, Çin" ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Pfizer-BioNTech aşısını neden almadığını da açıklayan Koca, şöyle konuştu:
"İki Türk'ün başarısı ile övünüyoruz. İlk günden itibaren irtibattaydık. Türkiye'de Faz 3 çalışması için izin verdiğimiz kaç aşı var? İki. Biri, BioNTech. O arkadaşlar olmasa BioNTech'e vermezdik. Niye verdik? Vatandaştaki etkisini görerek, satın almak için. Ama (onlar) '1 milyondan fazla veremeyiz' dedi. 2021 için 25 milyon verebileceklerini söylediler. Ben '2021'in Nisanı'ndan sonra aşıya ihtiyacım olmayacak. Çünkü benim aşım devreye girecek. Nisan dahil, bana ne kadar aşı verirseniz, alırım' dedim. Fazla veremeyeceklerini söylediler. O onların stratejisi… Nisana kadar verecekleri bir miktar var ama yeterli değil. Onu artırmaya çalışıyoruz."
“MODERNA YURT DIŞINA VERMİYOR, ASTRAZENECA ALMAKTAN YANA OLMADIM”
Koca, "Moderna yurt dışına vermiyor. AstraZeneca vermek istiyor. Almaktan yana olmadım. Bekletiyorum. Vatandaşıma, 'Yüzde yüz güvenebilirsiniz. Ben de yaptırmak istiyorum' diyebileceğim bir aşı olma noktasında, daha emin değil dünya. Uzun vadeli bağışıklık sonuçlarını bilmiyoruz. Erken dönem başarı sonuçlarını dünya göremedi. Yalnızca AstraZeneca için değil BioNTech için de söylüyorum. Bunlar ‘mRNA' aşısı. Genetik yollarla elde edilen aşılar. Erken dönemde antikor ve hücresel bağışıklık geliştirme anlamında başarı ortaya koymuş olabilirler. Ama orta ve uzun vadeli sonuçlarını dünya bilmiyor. Çünkü salgında mRNA yöntemiyle ilk kez kullanılıyor." dedi.
Aşının nasıl yapılacağına ilişkin bir strateji belirlediklerini ifade eden Bakan Koca, şunları söyledi:
"Bilim Kurulu çalışıyor; bir strateji belirledik. Kimilerine yerinde yapacağız. Diyelim, huzurevi. Huzurevinde yapacağız. Diyelim, cezaevi; biz yapacağız. Diyelim öğretmenler; biz planlayacağız. HES sistemine ve e-Nabız'a bütün aşamaları kaydetmek istiyoruz. Risk gruplarından başlayıp yaygın şekilde yapacağız. Hastane ortamında sağlık çalışanları ile yapmak istiyoruz. İlk ben olacağım. Ben de, Bilim Kurulu üyeleri de hastane ortamında yapalım istiyoruz."
Koca, 'İsteyen parasıyla aşı olabilecek mi?' sorusuna da, "Aşılar ruhsat almak isterse bize müracaat etmeleri gerekiyor. Her kolaylığı göstereceğiz. Bizim incelemelerden geçmek şartıyla… O durumda üst limit koyup eczanelerden satışına izin vereceğiz." yanıtını verdi.