Türkiye’de sağlık yönetimi lisansiyerlerinin istihdam problemi

Sağlık yönetimi mezunları yaşadıkları sorunları, istihdam problemlerini ve çözümlerini açıkladı.

“Sistem mühendisi gibi eğitim alan sağlık yönetimi meslek elemanlarının SDP kapsamında istihdam edilmeleri verimliliği artıracaktır.” diyen sağlık yönetimi mezunları yaşadıkları sorunları, istihdam problemlerini ve çözümlerini şu şekilde açıkladı:

“Dünyadaki geçmişi daha eski olmasına rağmen Türkiye'de sağlık yönetimi eğitimi 1. beş yıllık kalkınma planında yer alan "hastane idaresi yüksek okulu kurulması" hedefi doğrultusunda 1963 yılında Sağlık Bakanlığına bağlı olarak "sağlık idaresi yüksek okulunun" kurulması ile başlamıştır.

Kuruluş yönetmeliğinde okulun amacı "Sağlık idaresinin gelişmesi için yararlı çalışmalar yaparak hastane ve diğer sağlık örgütlerine yönetici eleman yetiştirmek" olarak ifade edilmiş ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu sağlık hizmetleri sınıfına "sağlık idarecisi" unvanı eklenmiştir. Sağlık idarecisi kadrosu ihdas edilmesi yönünde çalışma yapılması gerekirken okulun ilk mezunları iyi niyetli ama yanlış bir istihdam politikası örneği olarak doğrudan hastane müdürü unvanı ile hastanelere atanmıştır.

Kuruluş aşamasında yapılan bu hatalı uygulamanın olumsuz etkileri, Sağlık Bakanlığı Ulusal Sağlık Belgesi Dokümanı, Sayıştay Raporu, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu Raporu, TÜBİTAK Vizyon 2023 raporu vb. raporlarda yer alan tespit ve önerilere rağmen giderilememiştir. Ayrıca sağlıkta yönetim konusuna Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün Sağlık Sistemlerinin Performansının Geliştirilmesi Raporunda da yer verilmiştir. Raporda sağlık sistemlerinin sürdürülebilmesi için finansman, kaynak üretimi, hizmet sunumu ve yönetsel konular şeklinde dört temel fonksiyona önem verilmesi gerektiği ve yönetim fonksiyonunun sorumluluğunun Sağlık Bakanlıklarının sorumluluğunda olduğu bildirilmektedir.

Rapordan anlaşıldığı üzere sağlık sistemlerinin sürdürülebilmesi ve iyileştirilebilmesi için profesyonel sağlık yöneticilerine ihtiyaç bulunmaktadır. Profesyonel meslek erbabı ise özel bir eğitimle yetişmektedir. Ayrıca WHO yüksek performanslı hastanelerin ancak finansal yönetimi bilen, farklı idari işlere ve geri ödeme sistemlerine hakim uzman ekipler tarafından yürütülen profesyonel yöneticiler ile olabileceğini bildirmiş, hastane performanslarının yükseltilmesinde profesyonel yöneticilerin katkısı olduğuna vurgu yapmıştır.

MEVCUT DURUM

Sağlık yönetimi bölümü, 2000’li yıllarda ülkemizde üniversite sayısının hızla artmasına paralel olarak pek çok üniversitede kurulmuştur. Bugün devlet ve vakıf olmak üzere 112 üniversitede önlisans ve lisans programından mezun verilmektedir. Ayrıca 2019 YÖK verilerine göre;

✓ Örgün öğretim sağlık yönetimi lisans programına 4.671 kontenjan,

✓ Açık öğretim lisans programına ise 2.819 kontenjan verilmiştir.

✓ Örgün öğretim sağlık kurumları işletmeciliği önlisans programına 4.229 kontenjan,

✓ Açık öğretim önlisans programına 8.252 kontenjan verilmiştir.

Yani sadece 2019 yılında kamuda istihdam problemi yaşayan bölüme toplamda 19.971 kontenjan verilmiştir.

SAĞLIK YÖNETİMİ VE MESLEK ELEMANLARININ SORUNLARI

1-Lisans tamamlama programına başvuran adayların istihdam edilmeleri mevcut durumda ataması olmayan sağlık yönetimi lisans mezunlarının atanma olasılığını azaltacaktır. (Sağlıkta lisans tamamlama kapsamında 2020 yılı için sağlık yönetimine 10.000 kontenjan verilmiştir.)

2-Sağlıkta Dönüşüm programı kapsamında nitelikli yöneticilere duyulan ihtiyaç artmış bu da beraberinde bölüm ve öğrenci sayısının artmasına yol açmıştır. Bakanlık bünyesinde 16 fonksiyonel birim bulunmasına rağmen atama yönünde bir çalışma içine girilmemiştir.

3-Sağlık yönetimi mezunlarının sağlık lisansiyeri sayılması YÖK kararı ile belirlenmiş ancak istihdamı ile ilgili bir çalışma yürütülmemiştir.

4-190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı” cetveli içinde “Sağlık İdarecisi” kadrosu bulunmamaktadır.

İSTİHDAM PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ

1-Sağlık yönetimi bölümü mezunlarına 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı” cetveli içinde “4597 sayılı nitelik koduyla Sağlık Yöneticisi” kadrosu verilmeli, bu kadronun tanımı yapılmalıdır.

2-Sistem mühendisi gibi eğitim alan sağlık yönetimi meslek elemanlarının SDP kapsamında istihdam edilmeleri verimliliği artıracaktır. (Bu sayede hem sağlık personellerinin görev ve yetkileri dışında çalıştırılmasının önüne geçilmiş olacak hem de ilgili sağlık personelleri kendi alanlarındaki ihtiyacı kapatacaktır. Buna ek olarak idari işler sağlık yönetimi alanında özel eğitim almış kişilerce yürütülmüş olacaktır.)

3-Sağlık idarecisi unvanını alan meslek elemanları eğitimini aldıkları sırasıyla

✓Sağlık Bakanlığı bünyesinde ilgili birimlerde uzman ve uzman yardımcısı olarak,

✓Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastaneleri bünyesinde alt ve orta kademelerde yönetici olarak,

✓İl sağlık müdürlükleri bünyesinde muhtelif pozisyonlarda

✓Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastaneleri ile birinci basamak sağlık kuruluşları bünyesindeki tüm idari birimlerde memur olarak,

✓İstatistik, satın alma ve depo yönetimi, kalite koordinatörlüğü, hasta kabul sorumlusu, faturalama, otelcilik ve kat hizmetleri yönetimi, döner sermaye saymanlığı, tahakkuk, hasta ve çalışan hakları birimleri, hasta güvenliği, ı̇nsan kaynakları koordinatörlüğü, stratejik planlama ve yönetim birimlerinde memur olarak istihdam edilmelidir.

✓Ayrıca, Kamu özel ortaklığıyla beraber faaliyete geçen şehir hastanelerinde ihtiyaç duyulan idari personelin özel ortaklar tarafından temin edilmesiyle ilgili olarak sağlık yönetimi eğitimi almış kişilerin istihdam edilmesi yönünde bir yönetmelik çıkarılmalıdır.

✓kısa vadede bakanlığın mevcut norm kadrosu içerisinde yer alan veri hazırlama ve kontrol ı̇şletmenliği veya bilgisayar ı̇şletmenliği kadrolarının, KPSS ile açıktan atama işlemlerinde “6298” (Sağlık yönetimi lisans mezun şartı) kodunun eklenmesinin sağlık yönetimi mezunlarının istihdamına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

SONUÇ

İlk olarak Sağlık Bakanlığı bünyesinde açılan sağlık ı̇daresi bölümü daha sonra kaderine terk edilmiş ve Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında tekrar ele alınmamıştır. Sağlıkta Dönüşüm Programı ise akademik çevrelerde ihtiyaç olarak algılanmış bölüm sayısının ve öğrenci sayısının hızla artmasına yol açmıştır. Kalite ve akreditasyon sorunları zamanla meydana gelmiş ve istihdam olanağı olmayan bölümün kamu israfını ortaya çıkarmasına sebep olmuştur. Yetişmiş insan gücünün kaybedilmesi uzun vadede işsizlik oranlarını olumsuz olarak etkileyecektir. “İşi ehline veriniz.” düsturu mucibince gerekli çalışmaların başlatılması ve Sosyal Devlet olma ilkesi kapsamında istihdam probleminin çözülmesi gerekmektedir.”

MEDİKRİTİK.COM

Etiketler

sağlık yönetimi

istihdam sorunu

meslek sorunları

sağlık

Türkiye’de sağlık yönetimi lisansiyerlerinin istihdam problemi

Medikritik İhbar Hattı

İletişim