Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
ascorbic acid medication - …
ascorbic acid medication - <a href="https://mdacidinfo.com/prochlorperazine/">compro price</a> buy prochlorperazine for sale
durex gel online order - <a…
durex gel online order - <a href="https://xalaplinfo.com/">order durex gel cheap</a> order xalatan eye drops
order durex gel cheap - <a…
order durex gel cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">durex condoms online purchase</a> buy latanoprost for sale
durex gel where to purchase …
durex gel where to purchase - <a href="https://xalaplinfo.com/">order cheap durex gel</a> zovirax cheap
buy durex gel for sale - <a…
buy durex gel for sale - <a href="https://xalaplinfo.com/">purchase durex gel for sale</a> buy generic xalatan online
buy ascorbic acid medication…
buy ascorbic acid medication - <a href="https://mdacidinfo.com/prochlorperazine/">compro tablet</a> compro online order
buy ascorbic acid medication…
buy ascorbic acid medication - <a href="https://mdacidinfo.com/ciprofloxacin/">ciloxan ophthalmic solution pills</a> order prochlorperazine pill
durex gel buy online - <a…
durex gel buy online - <a href="https://xalaplinfo.com/">order durex gel cheap</a> zovirax buy online
purchase durex gel online…
purchase durex gel online cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/">how to order durex gel</a> buy zovirax online cheap
where can i order durex gel …
where can i order durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/latanoprosteyedrops/">brand xalatan</a> latanoprost medication
purchase durex gel cheap - …
purchase durex gel cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/">how to order durex gel</a> latanoprost brand
durex gel where to order - …
durex gel where to order - <a href="https://xalaplinfo.com/">durex gel where to buy</a> buy latanoprost paypal
durex gel online purchase - …
durex gel online purchase - <a href="https://xalaplinfo.com/">purchase durex gel cheap</a> purchase xalatan generic
where can i buy durex gel - …
where can i buy durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">durex gel where to buy</a> latanoprost price
durex gel online purchase - …
durex gel online purchase - <a href="https://xalaplinfo.com/">purchase durex gel for sale</a> order xalatan online cheap
durex gel online buy - <a…
durex gel online buy - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">order durex condoms online cheap</a> purchase zovirax online cheap
purchase durex gel cheap - …
purchase durex gel cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/latanoprosteyedrops/">xalatan drug</a> buy latanoprost for sale
buy cheap durex gel - <a…
buy cheap durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">durex condoms where to purchase</a> order xalatan generic
buy durex gel online cheap -…
buy durex gel online cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">durex condoms online order</a> zovirax buy online
where can i buy durex gel - …
where can i buy durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/latanoprosteyedrops/">buy latanoprost for sale</a> zovirax uk
how to order durex gel - <a…
how to order durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">durex gel buy online</a> purchase zovirax sale
durex gel purchase online - …
durex gel purchase online - <a href="https://xalaplinfo.com/">purchase durex gel for sale</a> xalatan over the counter
how to buy durex gel - <a…
how to buy durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">where can i buy durex condoms</a> how to get zovirax without a prescription
where can i order durex gel …
where can i order durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/latanoprosteyedrops/">zovirax without prescription</a> purchase xalatan generic
order durex gel online - <a…
order durex gel online - <a href="https://xalaplinfo.com/durexcondoms/">purchase durex condoms cheap</a> order xalatan eye drops
purchase durex gel online…
purchase durex gel online cheap - <a href="https://xalaplinfo.com/">how to purchase durex gel</a> where can i buy latanoprost
where can i order durex gel …
where can i order durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">buy durex gel online</a> latanoprost online order
purchase durex gel for sale …
purchase durex gel for sale - <a href="https://xalaplinfo.com/">purchase durex gel online</a> purchase latanoprost without prescription
order cheap durex gel - <a…
order cheap durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">durex gel order online</a> buy generic xalatan over the counter
buy durex gel - <a href=…
buy durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/latanoprosteyedrops/">buy generic latanoprost online</a> zovirax online
how to purchase durex gel - …
how to purchase durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">where can i order durex gel</a> cost xalatan
order cheap durex gel - <a…
order cheap durex gel - <a href="https://xalaplinfo.com/">durex gel order online</a> buy latanoprost online
where can i buy rogaine - <a…
where can i buy rogaine - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridepros/">buy proscar no prescription</a> order finasteride 1mg pills
buy rogaine online - <a href…
buy rogaine online - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridefinp/">buy finpecia generic</a> buy finasteride 1mg generic
rogaine order online - <a…
rogaine order online - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">buy proscar 5mg without prescription</a> order propecia pill
buy generic rogaine - <a…
buy generic rogaine - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">finpecia canada</a> brand propecia 5mg
buy minoxidil generic - <a…
buy minoxidil generic - <a href="https://mdacidinfo.com/dutasteride/">purchase dutas pill</a> order finasteride 5mg pills
minoxidil price - <a href=…
minoxidil price - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">proscar 1mg us</a> generic proscar 1mg
buy generic minoxidil - <a…
buy generic minoxidil - <a href="https://hairlossmedinfo.com/">rogaine generic</a> order propecia generic
minoxidil online order - <a…
minoxidil online order - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">finasteride where to buy</a> buy generic proscar 1mg
generic minoxidil - <a href=…
generic minoxidil - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridepros/">oral proscar</a> finasteride 5mg pills
where can i buy rogaine - <a…
where can i buy rogaine - <a href="https://mdacidinfo.com/dutasteride/">generic dutas</a> order proscar generic
purchase rogaine generic - …
purchase rogaine generic - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">buy proscar online</a> proscar ca
buy generic rogaine online -…
buy generic rogaine online - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">finpecia buy online</a> cheap proscar 5mg
rogaine for sale online - <a…
rogaine for sale online - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridepros/">cheap proscar tablets</a> buy proscar 5mg for sale
order minoxidil - <a href=…
order minoxidil - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">finasteride 5mg for sale</a> purchase finpecia online cheap
buy generic minoxidil for…
buy generic minoxidil for sale - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridepros/">order proscar sale</a> finasteride 5mg tablet
arava 10mg canada - <a href=…
arava 10mg canada - <a href="https://infohealthybones.com/calciumcarbonate/">calcium carbonate medication</a> buy cartidin tablets
rogaine where to buy - <a…
rogaine where to buy - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridehl/">finpecia us</a> proscar 1mg tablet
minoxidil order online - <a…
minoxidil order online - <a href="https://hairlossmedinfo.com/finasteridepros/">cheap proscar for sale</a> finasteride us
Yeni yorum ekle