![](/sites/default/files/wp-content/uploads/2020/03/0-1875.jpg)
Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
buy cytoxan pills for sale -…
buy cytoxan pills for sale - <a href="https://cycloxalp.com/dimenhydrinate/">cost dimenhydrinate 50mg</a> vastarel usa
buy aldactone pills for sale…
buy aldactone pills for sale - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">order dilantin 100mg for sale</a> revia brand
order generic cytoxan - <a…
order generic cytoxan - <a href="https://cycloxalp.com/trimetazidine/">trimetazidine without prescription</a> purchase vastarel without prescription
spironolactone canada - <a…
spironolactone canada - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">buy dipyridamole for sale</a> buy revia 50 mg sale
order cytoxan generic - <a…
order cytoxan generic - <a href="https://cycloxalp.com/dimenhydrinate/">dimenhydrinate pills</a> buy generic vastarel
cyclophosphamide for sale - …
cyclophosphamide for sale - <a href="https://cycloxalp.com/trimetazidine/">cheap vastarel sale</a> purchase vastarel sale
order cyclophosphamide…
order cyclophosphamide generic - <a href="https://cycloxalp.com/">order generic cyclophosphamide</a> trimetazidine for sale
order generic cytoxan - <a…
order generic cytoxan - <a href="https://cycloxalp.com/antivert/">meclizine 25mg us</a> buy vastarel generic
cytoxan pills - <a href=…
cytoxan pills - <a href="https://cycloxalp.com/antivert/">meclizine 25mg over the counter</a> vastarel without prescription
cyclophosphamide tablet - <a…
cyclophosphamide tablet - <a href="https://cycloxalp.com/">purchase cyclophosphamide without prescription</a> trimetazidine medication
cheap cyclophosphamide - <a…
cheap cyclophosphamide - <a href="https://cycloxalp.com/antivert/">buy antivert no prescription</a> order generic trimetazidine
cheap cytoxan online - <a…
cheap cytoxan online - <a href="https://cycloxalp.com/stavudine/">buy zerit pills for sale</a> trimetazidine order
order spironolactone 25mg…
order spironolactone 25mg generic - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">order persantine sale</a> order revia 50 mg without prescription
spironolactone buy online - …
spironolactone buy online - <a href="https://aldantinep.com/dosulepin/">buy prothiaden medication</a> buy generic naltrexone over the counter
generic cyclophosphamide - …
generic cyclophosphamide - <a href="https://cycloxalp.com/">cytoxan without prescription</a> vastarel online order
aldactone brand - <a href=…
aldactone brand - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">phenytoin usa</a> purchase revia for sale
cyclophosphamide pills - <a…
cyclophosphamide pills - <a href="https://cycloxalp.com/dimenhydrinate/">dramamine medication</a> trimetazidine cheap
order generic spironolactone…
order generic spironolactone 100mg - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">carbamazepine canada</a> naltrexone 50mg pills
spironolactone online - <a…
spironolactone online - <a href="https://aldantinep.com/">aldactone 100mg drug</a> naltrexone 50mg price
buy generic aldactone 100mg …
buy generic aldactone 100mg - <a href="https://aldantinep.com/">buy aldactone generic</a> purchase naltrexone online cheap
cyclophosphamide brand - <a…
cyclophosphamide brand - <a href="https://cycloxalp.com/atomoxetine/">buy strattera medication</a> order trimetazidine online cheap
spironolactone 25mg generic …
spironolactone 25mg generic - <a href="https://aldantinep.com/">order aldactone generic</a> buy revia 50mg pill
purchase spironolactone…
purchase spironolactone online - <a href="https://aldantinep.com/naltrexone/">order revia 50 mg pills</a> order naltrexone online cheap
spironolactone over the…
spironolactone over the counter - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">carbamazepine uk</a> buy naltrexone pills
purchase cyclophosphamide…
purchase cyclophosphamide pills - <a href="https://cycloxalp.com/dimenhydrinate/">order dimenhydrinate sale</a> order trimetazidine generic
purchase cyclophosphamide…
purchase cyclophosphamide generic - <a href="https://cycloxalp.com/dimenhydrinate/">dramamine generic</a> order vastarel generic
cytoxan tablet - <a href=…
cytoxan tablet - <a href="https://cycloxalp.com/atomoxetine/">strattera 25mg uk</a> buy vastarel tablets
order cyclophosphamide pill …
order cyclophosphamide pill - <a href="https://cycloxalp.com/stavudine/">zerit order</a> buy vastarel without prescription
cyclophosphamide brand - <a…
cyclophosphamide brand - <a href="https://cycloxalp.com/stavudine/">cheap stavudine online</a> order trimetazidine online
purchase cyclophosphamide…
purchase cyclophosphamide for sale - <a href="https://cycloxalp.com/antivert/">purchase antivert</a> vastarel usa
buy aldactone 25mg online…
buy aldactone 25mg online cheap - <a href="https://aldantinep.com/">aldactone 100mg canada</a> buy revia tablets
buy spironolactone 25mg…
buy spironolactone 25mg without prescription - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">buy dipyridamole generic</a> revia price
brand spironolactone - <a…
brand spironolactone - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">purchase carbamazepine online</a> cheap revia
purchase cyclophosphamide…
purchase cyclophosphamide pills - <a href="https://cycloxalp.com/trimetazidine/">vastarel sale</a> trimetazidine order online
oral spironolactone 25mg - …
oral spironolactone 25mg - <a href="https://aldantinep.com/dosulepin/">order prothiaden</a> cheap revia 50 mg
cytoxan cheap - <a href=…
cytoxan cheap - <a href="https://cycloxalp.com/atomoxetine/">buy strattera generic</a> how to buy vastarel
buy cyclophosphamide generic…
buy cyclophosphamide generic - <a href="https://cycloxalp.com/trimetazidine/">trimetazidine pill</a> order trimetazidine for sale
buy spironolactone 100mg…
buy spironolactone 100mg generic - <a href="https://aldantinep.com/dosulepin/">order prothiaden generic</a> buy generic revia
aldactone cost - <a href=…
aldactone cost - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">epitol for sale</a> naltrexone 50mg uk
order spironolactone generic…
order spironolactone generic - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">dilantin online order</a> buy naltrexone paypal
buy cyclophosphamide - <a…
buy cyclophosphamide - <a href="https://cycloxalp.com/antivert/">antivert 25mg cheap</a> purchase vastarel pill
cheap generic…
cheap generic cyclophosphamide - <a href="https://cycloxalp.com/trimetazidine/">cheap vastarel</a> order vastarel
cytoxan brand - <a href=…
cytoxan brand - <a href="https://cycloxalp.com/atomoxetine/">strattera for sale online</a> cheap vastarel
cyclophosphamide order - <a…
cyclophosphamide order - <a href="https://cycloxalp.com/">buy cyclophosphamide tablets</a> purchase vastarel for sale
cheap cytoxan for sale - <a…
cheap cytoxan for sale - <a href="https://cycloxalp.com/">where to buy cytoxan without a prescription</a> buy generic trimetazidine
buy aldactone 25mg pills - …
buy aldactone 25mg pills - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">dilantin 100 mg sale</a> order revia without prescription
spironolactone price - <a…
spironolactone price - <a href="https://aldantinep.com/">brand aldactone 100mg</a> order naltrexone sale
aldactone 100mg uk - <a href…
aldactone 100mg uk - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">buy phenytoin pills for sale</a> buy revia 50mg for sale
aldactone 100mg brand - <a…
aldactone 100mg brand - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">cheap epitol for sale</a> naltrexone 50 mg cost
aldactone cheap - <a href=…
aldactone cheap - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">brand persantine</a> buy revia 50 mg sale
Yeni yorum ekle