![](/sites/default/files/wp-content/uploads/2020/03/0-1875.jpg)
Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
cialis over the counter <a…
cialis over the counter <a href="https://tadaledfil.com/">cialis 10mg generic</a> buy symmetrel online cheap
revia 50 mg pill <a href=…
revia 50 mg pill <a href="https://gnaltrexone.com/">naltrexone 50 mg over the counter</a> abilify 20mg cheap
tadalafil 20mg us <a href=…
tadalafil 20mg us <a href="https://tadaledfil.com/">buy cialis 20mg without prescription</a> cost amantadine 100mg
dark markets 2023 <a href=…
dark markets 2023 <a href="https://mydeepdrugurl.link/ ">dark web access </a>
drug markets dark web <a…
drug markets dark web <a href="https://mrdarknetmarkets.link/ ">deep dark web </a>
order tadalafil 20mg pills …
order tadalafil 20mg pills <a href="https://buypyridiu.com/">buy phenazopyridine 200mg pill</a> buy amantadine generic
deep web search <a href=…
deep web search <a href="https://mydeepmarketsweb.shop/ ">dark web access </a>
darknet drug store <a href=…
darknet drug store <a href="https://mydeepnetmarket.link/ ">dark web sites </a>
tor market url <a href=…
tor market url <a href="https://mrdarknet.com/ ">dark web links </a>
tor markets 2022 <a href=…
tor markets 2022 <a href="https://privatedarkmarkets.link/ ">dark web websites </a>
order tadalafil 40mg online…
order tadalafil 40mg online cheap <a href="https://tadaledfil.com/">order cialis 20mg</a> generic symmetrel 100 mg
tadalafil 20mg price <a href…
tadalafil 20mg price <a href="https://buypyridiu.com/">buy generic pyridium</a> symmetrel buy online
darkmarket 2022 <a href=…
darkmarket 2022 <a href="https://premiumdarkmarkets.com/ ">darknet market </a>
levitra or cialis <a href=…
levitra or cialis <a href="https://tadaledfil.com/">generic cialis 10mg</a> symmetrel cost
darkweb marketplace <a href…
darkweb marketplace <a href="https://premiumwebmarketlinks.shop/ ">darknet drug links </a>
tadalafil 5mg cheap <a href=…
tadalafil 5mg cheap <a href="https://edcialistad.com/">order cialis 5mg without prescription</a> buy amantadine 100mg without prescription
tor marketplace <a href=…
tor marketplace <a href="https://mydarkwebmarketslinks.shop/ ">darknet market list </a>
deep dark web <a href=…
deep dark web <a href="https://mydeepmarketsweb.link/ ">deep web drug links </a>
darkmarket list <a href=…
darkmarket list <a href="https://mytordarknetmarket.link/ ">darknet market links </a>
cialis australia <a href=…
cialis australia <a href="https://tadaledfil.com/">tadalafil brand</a> buy amantadine 100mg
tor market url <a href=…
tor market url <a href="https://oniondarknet.link/ ">deep dark web </a>
darkmarkets <a href="https:…
darkmarkets <a href="https://premiumwebdruglinks.shop/ ">dark market 2022 </a>
purchase naltrexone generic …
purchase naltrexone generic <a href="https://gletrozole.com/">buy femara 2.5 mg without prescription</a> buy abilify 30mg online cheap
buy cialis 5mg online cheap …
buy cialis 5mg online cheap <a href="https://buypyridiu.com/">pyridium 200mg ca</a> buy amantadine 100mg
tadalafil 5mg canada <a href…
tadalafil 5mg canada <a href="https://buypyridiu.com/">phenazopyridine 200 mg cheap</a> symmetrel 100 mg usa
darknet drug market <a href…
darknet drug market <a href="https://mydeepdruglink.shop/ ">deep web sites </a>
tadalafil 10mg sale <a href=…
tadalafil 10mg sale <a href="https://buypyridiu.com/">phenazopyridine 200mg usa</a> amantadine oral
viagra cialis <a href="https…
viagra cialis <a href="https://buypyridiu.com/">phenazopyridine for sale</a> purchase symmetrel generic
dark web market links <a…
dark web market links <a href="https://mydarkwebmarketlist.shop/ ">dark website </a>
dark web links <a href=…
dark web links <a href="https://mrdarknet.link/ ">deep web search </a>
dark web link <a href=…
dark web link <a href="https://private-darkmarket.shop/ ">darknet websites </a>
darknet links <a href=…
darknet links <a href="https://premiumdarkmarket24.com/ ">tor markets 2023 </a>
over the counter cialis <a…
over the counter cialis <a href="https://buysymmetre.com/">amantadine 100 mg pills</a> generic amantadine 100mg
dark market url <a href=…
dark market url <a href="https://premiumdarkmarketsonion.shop/ ">dark web market links </a>
darkmarkets <a href="https:…
darkmarkets <a href="https://opendarknetmarket.com/ ">tor dark web </a>
tor marketplace <a href=…
tor marketplace <a href="https://localdarkwebsmarket.shop/ ">darknet links </a>
darknet markets <a href=…
darknet markets <a href="https://mrmarketonion.link/ ">deep web links </a>
tor market <a href="https:/…
tor market <a href="https://mrdarkweb.link/ ">darkmarket 2023 </a>
free dark web <a href=…
free dark web <a href="https://mydarkwebmarketslink.com/ ">how to get on dark web </a>
deep web links <a href=…
deep web links <a href="https://mydeepdruglink.link/ ">darknet websites </a>
tor dark web <a href="https…
tor dark web <a href="https://mydarkwebmarketslink.shop/ ">how to get on dark web </a>
deep web links <a href=…
deep web links <a href="https://oniondarknet.com/ ">blackweb official website </a>
deep web drug links <a href…
deep web drug links <a href="https://premiumwebdrugurl.link/ ">drug markets dark web </a>
revia brand <a href="https:/…
revia brand <a href="https://galbendazole.com/">albenza 400mg ca</a> buy abilify sale
buy cialis 40mg for sale <a…
buy cialis 40mg for sale <a href="https://tadaledfil.com/">cialis 5mg canada</a> order symmetrel 100mg online cheap
deep dark web <a href=…
deep dark web <a href="https://mydeepdrugurl.shop/ ">the dark internet </a>
deep web sites <a href=…
deep web sites <a href="https://premiumdarkmarketsonion.com/ ">darknet websites </a>
blackweb official website …
blackweb official website <a href="https://premiumwebdrugurl.com/ ">tor markets 2023 </a>
cialis over the counter <a…
cialis over the counter <a href="https://buypyridiu.com/">pyridium generic</a> symmetrel drug
naltrexone pills <a href=…
naltrexone pills <a href="https://gnaltrexone.com/">buy naltrexone pills</a> order abilify 30mg
Yeni yorum ekle