![](/sites/default/files/wp-content/uploads/2020/03/0-1875.jpg)
Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
buy generic nootropil - <a…
buy generic nootropil - <a href="https://nootquin.com/secnidazole/">how to get secnidazole without a prescription</a> order sinemet 20mg
buy cheap hydrea - <a href=…
buy cheap hydrea - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">buy indinavir online</a> order methocarbamol without prescription
buy cheap hydroxyurea - <a…
buy cheap hydroxyurea - <a href="https://hydroydrinfo.com/">buy hydrea cheap</a> methocarbamol brand
hydroxyurea medication - <a…
hydroxyurea medication - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">cheap crixivan</a> buy methocarbamol 500mg pills
hydrea canada - <a href=…
hydrea canada - <a href="https://hydroydrinfo.com/trecatorsc/">order ethionamide for sale</a> order methocarbamol without prescription
purchase hydrea pill - <a…
purchase hydrea pill - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">how to get indinavir without a prescription</a> buy robaxin 500mg sale
buy cheap generic hydrea - …
buy cheap generic hydrea - <a href="https://hydroydrinfo.com/disulfiram/">order antabuse 500mg online cheap</a> methocarbamol ca
nootropil 800mg pill - <a…
nootropil 800mg pill - <a href="https://nootquin.com/secnidazole/">order secnidazole without prescription</a> sinemet 10mg price
buy nootropil 800mg generic …
buy nootropil 800mg generic - <a href="https://nootquin.com/secnidazole/">where can i buy secnidazole</a> sinemet 10mg pill
hydroxyurea pill - <a href=…
hydroxyurea pill - <a href="https://hydroydrinfo.com/disulfiram/">buy disulfiram 500mg generic</a> buy generic robaxin over the counter
hydroxyurea pills - <a href=…
hydroxyurea pills - <a href="https://hydroydrinfo.com/trecatorsc/">ethionamide price</a> order robaxin pill
hydroxyurea without…
hydroxyurea without prescription - <a href="https://hydroydrinfo.com/disulfiram/">antabuse 250mg ca</a> buy robaxin 500mg pill
buy generic hydroxyurea over…
buy generic hydroxyurea over the counter - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">indinavir over the counter</a> order robaxin 500mg
buy hydroxyurea medication -…
buy hydroxyurea medication - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">buy indinavir</a> how to buy robaxin
generic hydroxyurea - <a…
generic hydroxyurea - <a href="https://hydroydrinfo.com/pentoxifylline/">order pentoxifylline without prescription</a> buy robaxin without a prescription
order hydroxyurea - <a href=…
order hydroxyurea - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">crixivan online</a> buy robaxin online
how to buy hydrea - <a href=…
how to buy hydrea - <a href="https://hydroydrinfo.com/pentoxifylline/">cost pentoxifylline</a> methocarbamol generic
order hydroxyurea sale - <a…
order hydroxyurea sale - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">buy indinavir cheap</a> methocarbamol without prescription
buy hydrea generic - <a href…
buy hydrea generic - <a href="https://hydroydrinfo.com/trecatorsc/">ethionamide where to buy</a> buy generic robaxin online
order hydroxyurea online…
order hydroxyurea online cheap - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">buy generic indinavir</a> robaxin 500mg sale
buy hydroxyurea no…
buy hydroxyurea no prescription - <a href="https://hydroydrinfo.com/methocarbamol/">robaxin ca</a> purchase methocarbamol sale
buy generic hydrea - <a href…
buy generic hydrea - <a href="https://hydroydrinfo.com/disulfiram/">disulfiram over the counter</a> methocarbamol 500mg usa
purchase hydrea online cheap…
purchase hydrea online cheap - <a href="https://hydroydrinfo.com/pentoxifylline/">pentoxifylline us</a> generic robaxin 500mg
hydrea online buy - <a href=…
hydrea online buy - <a href="https://hydroydrinfo.com/disulfiram/">order antabuse 500mg generic</a> order robaxin 500mg pills
purchase hydrea sale - <a…
purchase hydrea sale - <a href="https://hydroydrinfo.com/indinavir/">indinavir online order</a> robaxin 500mg generic
buy hydrea pills for sale - …
buy hydrea pills for sale - <a href="https://hydroydrinfo.com/">cost hydroxyurea</a> buy robaxin 500mg without prescription
order divalproex 500mg for…
order divalproex 500mg for sale - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">buy cordarone 200mg online cheap</a> order topiramate 200mg
divalproex 500mg price - <a…
divalproex 500mg price - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">cordarone 200mg without prescription</a> topiramate 200mg us
order depakote 500mg pill - …
order depakote 500mg pill - <a href="https://adepamox.com/mefloquine/">lariam drug</a> buy topamax paypal
buy divalproex pills for…
buy divalproex pills for sale - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">cheap acetazolamide</a> topamax 200mg drug
divalproex price - <a href=…
divalproex price - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">acetazolamide 250mg cost</a> buy generic topiramate over the counter
buy depakote without…
buy depakote without prescription - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">purchase amiodarone</a> topamax 200mg tablet
divalproex online buy - <a…
divalproex online buy - <a href="https://adepamox.com/mefloquine/">how to get lariam without a prescription</a> buy topiramate without a prescription
divalproex 250mg cheap - <a…
divalproex 250mg cheap - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">cost cordarone</a> topamax medication
divalproex tablet - <a href=…
divalproex tablet - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">purchase diamox generic</a> buy generic topamax for sale
divalproex 500mg over the…
divalproex 500mg over the counter - <a href="https://adepamox.com/">buy divalproex medication</a> buy topamax without prescription
purchase depakote pills - <a…
purchase depakote pills - <a href="https://adepamox.com/">buy divalproex 250mg sale</a> order generic topamax
divalproex drug - <a href=…
divalproex drug - <a href="https://adepamox.com/topiramate/">topiramate 200mg pills</a> order generic topamax 100mg
buy depakote cheap - <a href…
buy depakote cheap - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">order generic cordarone 100mg</a> order topamax for sale
divalproex order online - <a…
divalproex order online - <a href="https://adepamox.com/mefloquine/">purchase mefloquine without prescription</a> purchase topamax generic
buy divalproex paypal - <a…
buy divalproex paypal - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">diamox 250 mg ca</a> buy cheap topamax
buy depakote generic - <a…
buy depakote generic - <a href="https://adepamox.com/aspirindipyridamole/">aggrenox where to buy</a> topamax price
order divalproex 250mg for…
order divalproex 250mg for sale - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">buy diamox 250 mg sale</a> buy topiramate 100mg sale
depakote pill - <a href=…
depakote pill - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">acetazolamide sale</a> generic topamax 200mg
how to get disopyramide…
how to get disopyramide phosphate without a prescription - <a href="https://anorpica.com/">purchase norpace without prescription</a> buy thorazine 50 mg
norpace order online - <a…
norpace order online - <a href="https://anorpica.com/pregabal/">lyrica 150mg without prescription</a> brand chlorpromazine 50 mg
divalproex 250mg oral - <a…
divalproex 250mg oral - <a href="https://adepamox.com/">buy generic depakote for sale</a> buy topiramate 100mg pill
norpace online - <a href=…
norpace online - <a href="https://anorpica.com/pregabal/">buy cheap lyrica</a> how to buy chlorpromazine
buy generic divalproex over…
buy generic divalproex over the counter - <a href="https://adepamox.com/amiodarone/">how to buy amiodarone</a> topiramate canada
buy divalproex 250mg generic…
buy divalproex 250mg generic - <a href="https://adepamox.com/acetazolamide/">where can i buy acetazolamide</a> buy generic topiramate 200mg
Yeni yorum ekle