Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
cheap famciclovir 250mg - <a…
cheap famciclovir 250mg - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">zovirax without prescription</a> valcivir 500mg drug
purchase ketoconazole…
purchase ketoconazole generic - <a href="https://antifungusrp.com/butenafinecream/">mentax online buy</a> itraconazole pills
buy ketoconazole medication …
buy ketoconazole medication - <a href="https://antifungusrp.com/clotrithasone/">where to buy lotrisone without a prescription</a> cost itraconazole 100 mg
where to buy famciclovir…
where to buy famciclovir without a prescription - <a href="https://amvinherpes.com/">order famciclovir 250mg without prescription</a> where to buy valcivir without a prescription
buy nizoral generic - <a…
buy nizoral generic - <a href="https://antifungusrp.com/butenafinecream/">mentax where to buy</a> sporanox us
purchase ketoconazole - <a…
purchase ketoconazole - <a href="https://antifungusrp.com/">buy nizoral 200 mg without prescription</a> buy sporanox generic
my blog <a href=https:/…
my blog <a href=https://localbitcoinsalternative.com>localbitcoins alternatives</a>
ketoconazole online order - …
ketoconazole online order - <a href="https://antifungusrp.com/itraconazole100/">order itraconazole 100 mg sale</a> sporanox canada
order generic famvir 500mg -…
order generic famvir 500mg - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">valcivir cost</a> brand valaciclovir
<a href=https://t.me/ozempic…
<a href=https://t.me/ozempic_pokupka_prodaja>оземпик инструкция +по применению цена отзывы аналоги</a> - Оземпик 0.5 мг в наличии, ozempic купить +в москве цена
famvir canada - <a href=…
famvir canada - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">buy valcivir without prescription</a> buy valcivir generic
generic nizoral 200 mg - <a…
generic nizoral 200 mg - <a href="https://antifungusrp.com/itraconazole100/">buy generic sporanox for sale</a> cost sporanox 100mg
additional info <a href…
additional info <a href=https://evon-executor.cc>evon free</a>
order nizoral without…
order nizoral without prescription - <a href="https://antifungusrp.com/">order ketoconazole</a> sporanox 100mg pills
visit this website <a href…
visit this website <a href=https://deltaexploits.org>roblox delta patch</a>
order ketoconazole - <a href…
order ketoconazole - <a href="https://antifungusrp.com/clotrithasone/">cost lotrisone</a> buy cheap itraconazole
<a href=https://kraken4tore…
<a href=https://kraken4tore.com/>kraken onion</a> - кракен онион, kraken darknet tor
buy generic famvir 500mg - …
buy generic famvir 500mg - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">order acyclovir 400mg online cheap</a> buy valaciclovir 500mg pill
buy nizoral 200 mg pill - <a…
buy nizoral 200 mg pill - <a href="https://antifungusrp.com/butenafinecream/">buy butenafine medication</a> itraconazole 100mg ca
nizoral 200mg without…
nizoral 200mg without prescription - <a href="https://antifungusrp.com/clotrithasone/">lotrisone canada</a> sporanox 100 mg us
ketoconazole pill - <a href=…
ketoconazole pill - <a href="https://antifungusrp.com/butenafinecream/">how to buy butenafine</a> sporanox oral
order famvir for sale - <a…
order famvir for sale - <a href="https://amvinherpes.com/">how to get famvir without a prescription</a> buy generic valaciclovir
check here <a href=https:/…
check here <a href=https://openai-trade.io/>Automated trading solutions</a>
order famciclovir 250mg - <a…
order famciclovir 250mg - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">buy valcivir medication</a> cost valcivir 500mg
order generic ketoconazole…
order generic ketoconazole 200mg - <a href="https://antifungusrp.com/itraconazole100/">order itraconazole 100 mg online</a> buy sporanox 100mg generic
<a href=https://kraken4vtor…
<a href=https://kraken4vtor.com/>кракен онион</a> - kraken darknet market ссылка тор, кракен даркнет в тор
buy cheap generic famvir - …
buy cheap generic famvir - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">acyclovir 800mg oral</a> buy valcivir 1000mg pills
how to buy famciclovir - <a…
how to buy famciclovir - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">valaciclovir 500mg sale</a> valcivir 500mg oral
nizoral 200 mg over the…
nizoral 200 mg over the counter - <a href="https://antifungusrp.com/clotrithasone/">order lotrisone</a> buy itraconazole pills
buy famvir 500mg without…
buy famvir 500mg without prescription - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">valcivir order</a> buy valcivir 500mg for sale
buy famvir 250mg for sale - …
buy famvir 250mg for sale - <a href="https://amvinherpes.com/">buy generic famvir online</a> order valaciclovir generic
buy famvir 250mg - <a href=…
buy famvir 250mg - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">buy acyclovir 400mg pill</a> valcivir us
order famciclovir online…
order famciclovir online cheap - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">buy zovirax 400mg pills</a> purchase valcivir without prescription
lanoxin 250mg ca - <a href=…
lanoxin 250mg ca - <a href="https://blpressureok.com/trandate100/">cheap trandate</a> cheap furosemide
order generic digoxin 250mg …
order generic digoxin 250mg - <a href="https://blpressureok.com/">digoxin 250 mg canada</a> furosemide online buy
generic famciclovir 250mg - …
generic famciclovir 250mg - <a href="https://amvinherpes.com/">order famvir generic</a> order valaciclovir 500mg
buy generic lanoxin 250mg - …
buy generic lanoxin 250mg - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">where to buy dipyridamole without a prescription</a> buy generic lasix
purchase lanoxin without…
purchase lanoxin without prescription - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">order dipyridamole generic</a> lasix pills
famciclovir 250mg ca - <a…
famciclovir 250mg ca - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">valcivir 1000mg sale</a> purchase valaciclovir generic
buy famvir online cheap - <a…
buy famvir online cheap - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">order valcivir 500mg generic</a> valaciclovir 500mg cheap
order digoxin 250 mg for…
order digoxin 250 mg for sale - <a href="https://blpressureok.com/furosemidediuret/">lasix 40mg us</a> lasix where to buy
<a href=https://kraken14att…
<a href=https://kraken14att.com>кракен даркнет ссылка зеркало</a> - сайт кракен онион, кракен зеркало тор
buy famvir 250mg without…
buy famvir 250mg without prescription - <a href="https://amvinherpes.com/">famciclovir 250mg tablet</a> valcivir 500mg over the counter
order digoxin 250 mg without…
order digoxin 250 mg without prescription - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">dipyridamole 25mg cost</a> order lasix 100mg generic
digoxin pills - <a href=…
digoxin pills - <a href="https://blpressureok.com/isoptinpillmg/">verapamil order online</a> order furosemide generic
how to buy famciclovir - <a…
how to buy famciclovir - <a href="https://amvinherpes.com/">famvir 500mg us</a> valaciclovir 500mg generic
famciclovir for sale - <a…
famciclovir for sale - <a href="https://amvinherpes.com/">famciclovir 250mg brand</a> order valaciclovir online cheap
lanoxin 250mg cost - <a href…
lanoxin 250mg cost - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">dipyridamole price</a> buy generic lasix for sale
famvir where to buy - <a…
famvir where to buy - <a href="https://amvinherpes.com/">buy famvir 500mg sale</a> valcivir 1000mg drug
buy lanoxin cheap - <a href=…
buy lanoxin cheap - <a href="https://blpressureok.com/trandate100/">trandate over the counter</a> lasix 100mg us
Yeni yorum ekle