Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
oral digoxin 250 mg - <a…
oral digoxin 250 mg - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">dipyridamole 25mg without prescription</a> furosemide 100mg tablet
order lanoxin 250 mg without…
order lanoxin 250 mg without prescription - <a href="https://blpressureok.com/avalidemed/">irbesartan price</a> order lasix online cheap
order lanoxin 250mg without…
order lanoxin 250mg without prescription - <a href="https://blpressureok.com/isoptinpillmg/">buy verapamil pills for sale</a> order generic furosemide 40mg
lanoxin online order - <a…
lanoxin online order - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">dipyridamole for sale</a> order furosemide for sale
order digoxin 250 mg pills -…
order digoxin 250 mg pills - <a href="https://blpressureok.com/trandate100/">order labetalol 100mg online</a> lasix usa
buy famciclovir generic - <a…
buy famciclovir generic - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">buy valaciclovir for sale</a> valcivir 1000mg pill
famciclovir where to buy - …
famciclovir where to buy - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">zovirax 800mg over the counter</a> valcivir 500mg price
purchase famciclovir pills -…
purchase famciclovir pills - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">order valaciclovir 1000mg generic</a> valaciclovir 500mg for sale
brand digoxin 250mg - <a…
brand digoxin 250mg - <a href="https://blpressureok.com/furosemidediuret/">buy generic furosemide</a> buy lasix 40mg pill
order lanoxin 250 mg - <a…
order lanoxin 250 mg - <a href="https://blpressureok.com/avalidemed/">buy generic irbesartan over the counter</a> buy furosemide generic diuretic
order generic famciclovir…
order generic famciclovir 250mg - <a href="https://amvinherpes.com/">famciclovir 250mg usa</a> buy valcivir 500mg pills
buy digoxin without a…
buy digoxin without a prescription - <a href="https://blpressureok.com/">lanoxin 250mg oral</a> buy lasix 100mg online
order famciclovir 500mg…
order famciclovir 500mg pills - <a href="https://amvinherpes.com/gnvalaciclovir/">buy valaciclovir 500mg online cheap</a> valcivir 1000mg oral
order digoxin 250mg - <a…
order digoxin 250mg - <a href="https://blpressureok.com/dipyridamole100/">dipyridamole 100mg tablet</a> order furosemide 100mg without prescription
buy famvir 500mg for sale - …
buy famvir 500mg for sale - <a href="https://amvinherpes.com/acyclovircream/">cheap acyclovir 400mg</a> buy valcivir sale
order digoxin 250mg for sale…
order digoxin 250mg for sale - <a href="https://blpressureok.com/trandate100/">buy labetalol generic</a> lasix 40mg price
order digoxin 250mg pill - …
order digoxin 250mg pill - <a href="https://blpressureok.com/">order digoxin without prescription</a> furosemide 100mg sale
oral lanoxin - <a href=…
oral lanoxin - <a href="https://blpressureok.com/isoptinpillmg/">order verapamil 120mg pill</a> furosemide where to buy
how to buy lanoxin - <a href…
how to buy lanoxin - <a href="https://blpressureok.com/isoptinpillmg/">buy verapamil 120mg pill</a> furosemide oral
digoxin 250 mg sale - <a…
digoxin 250 mg sale - <a href="https://blpressureok.com/">order digoxin 250mg pills</a> buy lasix paypal
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">what does zofran odt look like</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran veterinary use</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran pregnancy 1st trimester</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">dosing instructions for zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran use in infants</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran non drowsy</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran 4 mg iv</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">what is zofran zydis wafer</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">can you take zofran and compazine together</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">generic for zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">side effects of zofran 8 mg</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran odt cost walmart</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran vs navoban</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran 3 times a day</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran mixed with phenergan</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">prochlorperazine and zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran hcl 8 mg</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran zydis wafers during pregnancy</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran and heart problems</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">j code zofran injection</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">is it safe to take zofran during pregnancy</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">pain medication zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">is zofran safe for kids</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">side effects of zofran when pregnant</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">can you drink with zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran torsades de pointes</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">dose of pediatric zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">nubain and zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zoloft with zofran</a>
<a href="https://zofraninfo…
<a href="https://zofraninfo.com/">zofran category for pregnancy</a>
Yeni yorum ekle