Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
cheap cytoxan for sale - <a…
cheap cytoxan for sale - <a href="https://cycloxalp.com/">where to buy cytoxan without a prescription</a> buy generic trimetazidine
buy aldactone 25mg pills - …
buy aldactone 25mg pills - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">dilantin 100 mg sale</a> order revia without prescription
spironolactone price - <a…
spironolactone price - <a href="https://aldantinep.com/">brand aldactone 100mg</a> order naltrexone sale
aldactone 100mg uk - <a href…
aldactone 100mg uk - <a href="https://aldantinep.com/phenytoin/">buy phenytoin pills for sale</a> buy revia 50mg for sale
aldactone 100mg brand - <a…
aldactone 100mg brand - <a href="https://aldantinep.com/carbamazepine/">cheap epitol for sale</a> naltrexone 50 mg cost
aldactone cheap - <a href=…
aldactone cheap - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">brand persantine</a> buy revia 50 mg sale
order spironolactone pill - …
order spironolactone pill - <a href="https://aldantinep.com/dipyridamole/">buy dipyridamole generic</a> revia 50mg for sale
buy cyclobenzaprine pills - …
buy cyclobenzaprine pills - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">order zyprexa 10mg</a> buy vasotec generic
cyclobenzaprine medication -…
cyclobenzaprine medication - <a href="https://abflequine.com/primaquine/">cheap primaquine generic</a> buy vasotec cheap
flexeril buy online - <a…
flexeril buy online - <a href="https://abflequine.com/">cyclobenzaprine online buy</a> vasotec 10mg tablet
order cyclobenzaprine pills …
order cyclobenzaprine pills - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">zyprexa 10mg ca</a> purchase vasotec pills
buy cheap cyclobenzaprine - …
buy cheap cyclobenzaprine - <a href="https://abflequine.com/">cyclobenzaprine drug</a> pill vasotec 5mg
cyclobenzaprine for sale - …
cyclobenzaprine for sale - <a href="https://abflequine.com/enalapril/">vasotec 10mg for sale</a> buy enalapril 5mg online cheap
cyclobenzaprine ca - <a href…
cyclobenzaprine ca - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">zyprexa online</a> vasotec 5mg sale
order flexeril online cheap …
order flexeril online cheap - <a href="https://abflequine.com/donepezil/">generic aricept</a> order enalapril 10mg generic
buy cyclobenzaprine without…
buy cyclobenzaprine without a prescription - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">order olanzapine 10mg for sale</a> enalapril 10mg pill
purchase cyclobenzaprine…
purchase cyclobenzaprine pill - <a href="https://abflequine.com/">cyclobenzaprine oral</a> purchase vasotec without prescription
cyclobenzaprine 15mg ca - <a…
cyclobenzaprine 15mg ca - <a href="https://abflequine.com/">buy generic flexeril</a> generic enalapril
flexeril 15mg pills - <a…
flexeril 15mg pills - <a href="https://abflequine.com/">buy flexeril medication</a> enalapril 10mg drug
buy cyclobenzaprine 15mg…
buy cyclobenzaprine 15mg generic - <a href="https://abflequine.com/">cyclobenzaprine 15mg for sale</a> enalapril 5mg without prescription
buy flexeril 15mg generic - …
buy flexeril 15mg generic - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">purchase zyprexa generic</a> enalapril order
buy generic cyclobenzaprine…
buy generic cyclobenzaprine over the counter - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">olanzapine 10mg for sale</a> purchase vasotec sale
buy flexeril online cheap - …
buy flexeril online cheap - <a href="https://abflequine.com/primaquine/">primaquine canada</a> enalapril cheap
order flexeril online - <a…
order flexeril online - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">order olanzapine 10mg pill</a> buy enalapril 5mg
cyclobenzaprine over the…
cyclobenzaprine over the counter - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">order generic olanzapine</a> cheap vasotec 10mg
flexeril 15mg cheap - <a…
flexeril 15mg cheap - <a href="https://abflequine.com/prasugrel/">order prasugrel 10mg generic</a> order vasotec generic
cyclobenzaprine tablet - <a…
cyclobenzaprine tablet - <a href="https://abflequine.com/enalapril/">order vasotec 10mg pills</a> enalapril online order
buy generic cyclobenzaprine …
buy generic cyclobenzaprine - <a href="https://abflequine.com/donepezil/">cheap donepezil generic</a> vasotec sale
cyclobenzaprine price - <a…
cyclobenzaprine price - <a href="https://abflequine.com/">buy cyclobenzaprine</a> buy enalapril generic
flexeril generic - <a href=…
flexeril generic - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">zyprexa order online</a> vasotec 10mg price
order flexeril 15mg generic …
order flexeril 15mg generic - <a href="https://abflequine.com/primaquine/">primaquine generic</a> vasotec 5mg sale
cyclobenzaprine medication -…
cyclobenzaprine medication - <a href="https://abflequine.com/donepezil/">donepezil drug</a> order enalapril 10mg online cheap
zofran us - <a href="https:/…
zofran us - <a href="https://azofarininfo.com/oxybutynin/">order oxybutynin generic</a> how to get ropinirole without a prescription
cost zofran 8mg - <a href=…
cost zofran 8mg - <a href="https://azofarininfo.com/oxybutynin/">buy oxytrol no prescription</a> purchase ropinirole
zofran without prescription …
zofran without prescription - <a href="https://azofarininfo.com/selegiline/">buy generic selegiline online</a> buy ropinirole 2mg generic
order ondansetron 8mg…
order ondansetron 8mg generic - <a href="https://azofarininfo.com/tolterodine/">tolterodine without prescription</a> requip cheap
flexeril us - <a href="https…
flexeril us - <a href="https://abflequine.com/prasugrel/">prasugrel 10 mg tablet</a> cheap vasotec 10mg
cheap cyclobenzaprine 15mg -…
cheap cyclobenzaprine 15mg - <a href="https://abflequine.com/enalapril/">order enalapril 10mg pills</a> buy vasotec 10mg without prescription
buy ondansetron no…
buy ondansetron no prescription - <a href="https://azofarininfo.com/ropinirole/">requip 2mg drug</a> order ropinirole 2mg for sale
buy generic cyclobenzaprine…
buy generic cyclobenzaprine online - <a href="https://abflequine.com/primaquine/">purchase primaquine online cheap</a> order vasotec 10mg online
zofran pill - <a href="https…
zofran pill - <a href="https://azofarininfo.com/ropinirole/">buy requip 1mg pills</a> buy requip 1mg
buy cyclobenzaprine cheap - …
buy cyclobenzaprine cheap - <a href="https://abflequine.com/prasugrel/">order prasugrel</a> purchase vasotec generic
ondansetron order online - …
ondansetron order online - <a href="https://azofarininfo.com/procyclidine/">where to buy procyclidine without a prescription</a> ropinirole drug
generic ondansetron 4mg - <a…
generic ondansetron 4mg - <a href="https://azofarininfo.com/procyclidine/">kemadrin without prescription</a> order generic ropinirole 1mg
It's going to be end of mine…
It's going to be end of mine day, however before end I am reading
this impressive article to increase my know-how.
zofran 4mg brand - <a href=…
zofran 4mg brand - <a href="https://azofarininfo.com/oxybutynin/">oxybutynin over the counter</a> order ropinirole generic
brand cyclobenzaprine 15mg -…
brand cyclobenzaprine 15mg - <a href="https://abflequine.com/donepezil/">aricept order</a> enalapril 10mg price
buy ondansetron paypal - <a…
buy ondansetron paypal - <a href="https://azofarininfo.com/selegiline/">selegiline order</a> order requip 2mg generic
buy cyclobenzaprine pill - …
buy cyclobenzaprine pill - <a href="https://abflequine.com/olanzapine/">cheap zyprexa</a> pill enalapril 10mg
brand zofran 8mg - <a href=…
brand zofran 8mg - <a href="https://azofarininfo.com/tolterodine/">cheap tolterodine 1mg</a> ropinirole tablet
Yeni yorum ekle