Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
acillin for sale <a href=…
acillin for sale <a href="https://gpcephalexin.com/">cephalexin 250mg ca</a> order erythromycin 250mg online cheap
buy acillin sale <a href=…
buy acillin sale <a href="https://gampicil.com/">buy acillin generic</a> erythromycin 250mg cheap
cost ampicillin 500mg <a…
cost ampicillin 500mg <a href="https://gpcephalexin.com/">cephalexin price</a> buy erythromycin for sale
ampicillin 500mg uk <a href=…
ampicillin 500mg uk <a href="https://gampicil.com/">ampicillin 250mg tablet</a> erythromycin 500mg pill
buy ampicillin without…
buy ampicillin without prescription <a href="https://gpcephalexin.com/">cephalexin 125mg pills</a> brand erythromycin 250mg
ampicillin 250mg over the…
ampicillin 250mg over the counter <a href="https://gpcephalexin.com/">buy cephalexin 125mg for sale</a> order erythromycin 250mg for sale
acillin ca <a href="https:/…
acillin ca <a href="https://gbactri.com/">buy bactrim pill</a> erythromycin 500mg tablet
buy acillin generic <a href=…
buy acillin generic <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin 250mg uk</a> erythromycin price
brand ampicillin 250mg <a…
brand ampicillin 250mg <a href="https://gbactri.com/">order bactrim online cheap</a> buy erythromycin online
buy ampicillin pill <a href=…
buy ampicillin pill <a href="https://gperythromycin.com/">order erythromycin online</a> buy erythromycin generic
order ampicillin generic <a…
order ampicillin generic <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin online order</a> order erythromycin pills
buy acillin <a href="https:/…
buy acillin <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin buy online</a> erythromycin brand
purchase ampicillin pill <a…
purchase ampicillin pill <a href="https://gampicil.com/">brand acillin</a> erythromycin 250mg us
generic acillin <a href=…
generic acillin <a href="https://gbactri.com/">buy bactrim pills</a> buy erythromycin 500mg for sale
order ampicillin 500mg…
order ampicillin 500mg generic <a href="https://gbactri.com/">bactrim 480mg price</a> buy erythromycin 500mg for sale
the dark internet <a href=…
the dark internet <a href="https://darknetwebmarket.shop/ ">darkmarket url </a>
order ampicillin without…
order ampicillin without prescription <a href="https://gampicil.com/">ampicillin 500mg cost</a> order erythromycin 500mg
ampicillin online <a href=…
ampicillin online <a href="https://gpcephalexin.com/">buy cephalexin pill</a> erythromycin 250mg pill
drug markets dark web <a…
drug markets dark web <a href="https://darksitemarkets.shop/ ">darknet seiten </a>
ampicillin 500mg without…
ampicillin 500mg without prescription <a href="https://gpcephalexin.com/">order cephalexin 500mg for sale</a> erythromycin 250mg over the counter
buy acillin online cheap <a…
buy acillin online cheap <a href="https://gperythromycin.com/">brand erythromycin 250mg</a> buy erythromycin for sale
buy generic ampicillin <a…
buy generic ampicillin <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin 250mg ca</a> buy erythromycin 250mg generic
darknet drugs <a href=…
darknet drugs <a href="https://darktormarketslinks.shop/ ">dark web market links </a>
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://darkweb-darknet-market.link/ ">darkmarket 2022 </a>
ampicillin 250mg oral <a…
ampicillin 250mg oral <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin drug</a> erythromycin 250mg sale
order ampicillin online <a…
order ampicillin online <a href="https://gperythromycin.com/">erythromycin medication</a> buy erythromycin 250mg online cheap
ampicillin generic <a href=…
ampicillin generic <a href="https://gperythromycin.com/">buy erythromycin 250mg generic</a> erythromycin 250mg for sale
dark web markets <a href=…
dark web markets <a href="https://darknettormarketslinks.com/ ">darknet market lists </a>
blackweb <a href="https:/…
blackweb <a href="https://darkweb-darknet.com/ ">deep dark web </a>
acillin brand <a href="https…
acillin brand <a href="https://gbactri.com/">bactrim order</a> brand erythromycin
acillin over the counter <a…
acillin over the counter <a href="https://gperythromycin.com/">order erythromycin online</a> cheap erythromycin
darknet drug market <a href…
darknet drug market <a href="https://darkwebdarknet.link/ ">dark market url </a>
buy ampicillin generic <a…
buy ampicillin generic <a href="https://gpcephalexin.com/">cephalexin 125mg oral</a> erythromycin 500mg for sale
darknet websites <a href=…
darknet websites <a href="https://darknetwebmarkets.com/ ">dark market </a>
darknet drug links <a href=…
darknet drug links <a href="https://darkweb-tor-market.link/ ">darknet search engine </a>
free dark web <a href=…
free dark web <a href="https://darktormarketslinks.com/ ">deep web drug store </a>
dark market list <a href=…
dark market list <a href="https://darkweb-darknet.shop/ ">dark markets 2022 </a>
blackweb <a href="https:/…
blackweb <a href="https://darkwebdarknetmarkets.com/ ">dark web links </a>
onion market <a href="https…
onion market <a href="https://darkwebmarketlistik.shop/ ">darknet seiten </a>
darknet search engine <a…
darknet search engine <a href="https://darkwebdarknet.com/ ">deep web drug store </a>
tor marketplace <a href=…
tor marketplace <a href="https://darkwebmarketcc.link/ ">darkmarket </a>
alphabay market url <a href…
alphabay market url <a href="https://alphabaylink2023.com/ ">alphabay darknet market </a>
darknet websites <a href=…
darknet websites <a href="https://darkwebsmarketss.com/ ">dark web access </a>
darknet market list <a href…
darknet market list <a href="https://darkwebtormarketslink.link/ ">dark web link </a>
darknet markets <a href=…
darknet markets <a href="https://darkwebtormarketslinks.com/ ">deep web sites </a>
alphabay darknet market <a…
alphabay darknet market <a href="https://alphabayurllist.com/ ">alphabay darknet market </a>
alphabay darknet market <a…
alphabay darknet market <a href="https://alphabay-mania.com/ ">alphabay darknet market </a>
alphabay url <a href="https…
alphabay url <a href="https://alphabay-zone.com/ ">alphabay market link </a>
darknet seiten <a href=…
darknet seiten <a href="https://drdarknetmarket.shop/ ">blackweb official website </a>
tor marketplace <a href=…
tor marketplace <a href="https://drdarknetmarkets.link/ ">dark web search engines </a>
Yeni yorum ekle