Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)
Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:
“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…”
Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.
Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:
“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”
Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir.
Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:
“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”
“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”
Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!
”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”
Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı. 23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Kaynak
A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi
Fatma Utkan-Hemşire
Yorumlar
buy levaquin 500mg online…
buy levaquin 500mg online cheap <a href="http://gnlevaqu.com/">order levaquin 500mg pill</a>
I really wanted to compose a…
I really wanted to compose a simple comment so as to thank you for these lovely tactics you are showing here. My prolonged internet lookup has at the end been compensated with incredibly good content to write about with my relatives. I would believe that many of us visitors are truly endowed to live in a fantastic network with so many marvellous professionals with very helpful tactics. I feel truly happy to have discovered the weblog and look forward to really more fabulous times reading here. Thanks a lot once again for all the details.
brand escitalopram 10mg <a…
In reply to I really wanted to compose a… by golden goose (doğrulanmamış)
brand escitalopram 10mg <a href="https://lescital.com/">buy escitalopram generic</a> buy naltrexone 50 mg generic
levaquin canada <a href=…
levaquin canada <a href="http://gnlevaqu.com/">oral levofloxacin</a>
levaquin tablet <a href=…
levaquin tablet <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin buy online</a>
cheap levaquin 500mg <a href…
cheap levaquin 500mg <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levofloxacin online</a>
tamsulosin 0.2mg canada <a…
In reply to cheap levaquin 500mg <a href… by Bsgzec (doğrulanmamış)
tamsulosin 0.2mg canada <a href="https://ondaxnron.com/">buy ondansetron 8mg pill</a> buy aldactone pills
celebrex cost <a href="https…
In reply to cheap levaquin 500mg <a href… by Bsgzec (doğrulanmamış)
celebrex cost <a href="https://aondanran.com/">order zofran 4mg generic</a> purchase zofran pill
levaquin 500mg us <a href=…
levaquin 500mg us <a href="http://gnlevaqu.com/">levofloxacin generic</a>
buy levofloxacin 250mg pills…
buy levofloxacin 250mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levofloxacin for sale</a>
dapsone generic <a href=…
In reply to buy levofloxacin 250mg pills… by Ikyhwz (doğrulanmamış)
dapsone generic <a href="https://buyasap.sbs/">mesalamine sale</a> purchase tenormin generic
buy levaquin 500mg generic …
buy levaquin 500mg generic <a href="http://gnlevaqu.com/">cost levaquin</a>
oral levofloxacin 250mg <a…
oral levofloxacin 250mg <a href="http://gnlevaqu.com/">order levofloxacin sale</a>
levofloxacin canada <a href=…
levofloxacin canada <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin order</a>
oral levaquin 500mg <a href=…
oral levaquin 500mg <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levaquin sale</a>
order clobetasol generic <a…
In reply to oral levaquin 500mg <a href=… by Otatdl (doğrulanmamış)
order clobetasol generic <a href="https://buybuspapl.ink/">buspar 5mg brand</a> amiodarone over the counter
order levofloxacin 500mg…
order levofloxacin 500mg generic <a href="http://gnlevaqu.com/">order levaquin 250mg generic</a>
levofloxacin 500mg us <a…
levofloxacin 500mg us <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levofloxacin 250mg for sale</a>
buy levofloxacin 500mg…
buy levofloxacin 500mg without prescription <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levaquin 250mg without prescription</a>
levaquin 500mg for sale <a…
levaquin 500mg for sale <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin 500mg without prescription</a>
buy levofloxacin 500mg pills…
buy levofloxacin 500mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levaquin generic</a>
levaquin 250mg over the…
levaquin 250mg over the counter <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levaquin 250mg pill</a>
oral levaquin 500mg <a href=…
oral levaquin 500mg <a href="http://gnlevaqu.com/">order levofloxacin 500mg online</a>
levofloxacin online <a href=…
levofloxacin online <a href="http://gnlevaqu.com/">cheap levofloxacin 250mg</a>
buy levofloxacin 500mg pills…
buy levofloxacin 500mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">cost levofloxacin</a>
buy levaquin 500mg for sale …
buy levaquin 500mg for sale <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levaquin 500mg online cheap</a>
I enjoy you because of every…
I enjoy you because of every one of your efforts on this web page. Gloria loves getting into investigations and it's easy to see why. I notice all regarding the lively form you convey invaluable solutions on this website and as well as boost contribution from website visitors on that area of interest plus our simple princess is now starting to learn a lot of things. Enjoy the rest of the new year. You are always carrying out a powerful job.
brand levaquin 500mg <a href…
brand levaquin 500mg <a href="http://gnlevaqu.com/">order levofloxacin without prescription</a>
buy levaquin 500mg generic …
buy levaquin 500mg generic <a href="http://gnlevaqu.com/">order levaquin 250mg for sale</a>
levaquin 500mg pills <a href…
levaquin 500mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">levofloxacin 250mg pill</a>
purchase levaquin without…
purchase levaquin without prescription <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin buy online</a>
buy levaquin generic <a href…
buy levaquin generic <a href="http://gnlevaqu.com/">oral levofloxacin</a>
buy levaquin 250mg pills <a…
buy levaquin 250mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">levofloxacin 500mg over the counter</a>
levofloxacin 250mg ca <a…
levofloxacin 250mg ca <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levaquin sale</a>
buy levaquin 250mg pills <a…
buy levaquin 250mg pills <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levaquin without prescription</a>
order levofloxacin 250mg <a…
order levofloxacin 250mg <a href="http://gnlevaqu.com/">order levaquin 250mg sale</a>
order levaquin sale <a href=…
order levaquin sale <a href="http://gnlevaqu.com/">order levofloxacin 250mg generic</a>
oral levaquin 250mg <a href=…
oral levaquin 250mg <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin drug</a>
cheap levofloxacin 250mg <a…
cheap levofloxacin 250mg <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levaquin for sale</a>
buy levaquin without…
buy levaquin without prescription <a href="http://gnlevaqu.com/">buy generic levaquin 500mg</a>
levaquin 500mg ca <a href=…
levaquin 500mg ca <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin sale</a>
buy levofloxacin 250mg…
buy levofloxacin 250mg online <a href="http://gnlevaqu.com/">levofloxacin 500mg uk</a>
levaquin 500mg for sale <a…
levaquin 500mg for sale <a href="http://gnlevaqu.com/">order levofloxacin 250mg online cheap</a>
order levaquin generic <a…
order levaquin generic <a href="http://gnlevaqu.com/">purchase levofloxacin without prescription</a>
Thanks for your own labor on…
Thanks for your own labor on this site. Kim loves conducting research and it's easy to see why. We notice all concerning the dynamic method you present both useful and interesting items on the web site and as well welcome participation from people on the area of interest plus our daughter is certainly studying a whole lot. Take advantage of the rest of the year. You are always conducting a fantastic job.
buy levaquin <a href="http:/…
buy levaquin <a href="http://gnlevaqu.com/">levaquin 500mg tablet</a>
buy levofloxacin 500mg…
buy levofloxacin 500mg without prescription <a href="http://gnlevaqu.com/">buy levofloxacin 500mg pills</a>
purchase levofloxacin…
purchase levofloxacin generic <a href="http://gnlevaqu.com/">buy generic levofloxacin</a>
generic levofloxacin 250mg …
generic levofloxacin 250mg <a href="http://gnlevaqu.com/">buy generic levofloxacin</a>
My wife and i felt so…
My wife and i felt so thankful Raymond could finish up his web research from the ideas he obtained using your site. It's not at all simplistic to just always be freely giving solutions which men and women have been trying to sell. And we do understand we have got you to thank for this. The main illustrations you've made, the simple site menu, the relationships your site make it easier to promote - it's got all unbelievable, and it's really facilitating our son in addition to the family reason why this theme is entertaining, and that is truly indispensable. Many thanks for the whole thing!
Yeni yorum ekle