Sınava çalışmam gerekiyor, Ritalin mi içsem, Concerta mı?

medikritik Sa, 31/12/2019 - 15:26

Psikiyatri Uzmanı Çağdaş Yokuşoğlu

            Ritalin ve Concerta ticari isimli ilaçlar metilfenidat
isimli etken maddeyi içeren, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun
(DEHB? sağaltımında kullanılan, uyarıcı özellikler taşıyan psikostimulan
ilaçlardır. Bu ilaçları internlük döneminde sadece farmakoloji dersinde değil,
aynı zamanda arkadaş ortamında kullanımlarıyla aşina olmuştum. Bazı
arkadaşlarımız bir şekilde bu ilaçlardan birini temin edip kullanıyorlardı.
Daha sonra psikiyatristlik dönemimde birçok internün benden bu ilaçları yazmamı
talep ettiğini ve onları reddettiğimi anımsıyorum. Ancak yine bu taleple gelen
birçok öğrenciye ilk kez dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı
koyduğumu da biliyorum.

            Dikkat eksikliği, vitamin B12 eksikliği, kansızlık,
tiroid hormonlarının fazla üretilmesi gibi tıbbi sebeplerin bir sonucu
olabileceği gibi, DEHB, depresyon, kaygı bozuklukları, uykusuzluk gibi birçok
psikiyatrik durumun sonucu da olabilir. Bu tür hastalık ve durumların sağaltımı
birbirinden farklıdır. Bu sebeple dikkat eksikliğini düzeltmek için bir kişiye
metilfenidat başlanmadan önce bu durumların ayırıcı tanısının araştırılması
gerekir. DEHB dışındaki durumlar metilfenidat sağaltımı etki etmeyecek, hatta
kaygı bozukluğunda durumu kötüleştirebilecektir. Bununla beraber metilfenidat
bir psikiyatrik bozuklukta tedavi edici etkisi en yüksek ilaç gruplarından
biridir. DEHB’si olan kişilerde belirgin düzelmenin görülmesi üzerine halk
arasında söz konusu ilaç mucizevi olarak algılanabilmekte ve bu sebeple
psikiyatri polikliniğine sıklıkla bu ilacın yazılması talebiyle başvurulabilmektedır.
Psikiyatristler ise ilacın kırmızı reçteye tabi olması sebebiyle metilfenidat
reçete etmekte temkinli davranmakta, hatta bazen DEHB’si olan kişileri bile bu
sağaltımdan mahrum bırakabilmektedir.

       YARARI YOK, ZARARI ÇOK

     Yukarıda çizilen tablonun sonucu olarak, önemli bir sınava çalışan öğrenciler (örn. tıpta uzmanlık sınavına çalışan internler, diş hekimliği uzmanlık sınavına çalışan diş hekimliği öğrencileri ve tez döneminde olan doktora öğrencileri) bilişsel performanslarını arttırmak için bu ilacı talep etmektedir. Peki metilfenidat DEHB’si olmayan sağlıklı bir insanda gerçekten bilişsel performansı arttırabilir mi? Öncelikle bu ilacın sağlıklı bir bireyde bilişsel performanıs arttırmak için kullanılması, ilacın kötüye kullanılmasıdır. Ayrıca bu ilacın sağlıklı bireylerin bilişsel performansı ölçen test sonuçlarını olumlu etkilemediği gösterilmiştir (1). Bu sebeple sağlıklı bir bireyin ilacı kullanmak istemesinin mantıklı bir sebebi yoktur. Yararı olmayan bir ilacı kullanmak istemek ayrıca yan etki riskini göze almaktır. Bu ilaçların sık karşılaşılan yan etkileri arasında, uykusuzluk, iştah azalması, sinirlilik bulunur. Ayrıca kısa salımlı format olan ritalinin burundan çekilmek gibi, kafayı bulmak amaçlı kullanımları bildirilmiştir.

İŞE YARASAYDI TAVSİYE EDER MİYDİK?

Peki
bu ilacın bilişsel performansı arttırıcı etkisi olsaydı metilfenidat talebiyle
gelen kişilere psikiyatristler olarak metilfenidat yazmalı mıydık? Tıbbın
birincil ilkesi önce zarar vermedir. Hastalık halinde olmayan birisine, sırf
performansını arttırsın diye, ilaç olarak kullanılan ve yan etkisi olan bir
molekülü reçete etmek tıp etiğine aykırıdır. Ayrıca Sağlık Bakanlığı tarafından
ruhsatlandırılmayan bir durumda ilacın önerilmesi, hekim açısından suçtur.
Durumun bir de eşitlik ilkesi açısından değerlendirilmesi gerekir. Sağlık
hizmetlerine ulaşım, ülkemizde sosyal devletin gelişmemiş olmasından ötürü
eşitsizdir. Böyle bir ortamda sağlıklı bir bireyin, sıralama sınavında daha iyi
sonuç alabilmek adına, bilişsel perofrmansı arttırıcı bir ilaç kullanması,
tıpkı olimpiyatlarda doping kullanan bir atletin durumu gibidir ve haksız
rekabete yol açar. Bir hekimin haksız rekabete alet olması ise kabul edilemez
bir durumdur. Doğru ilacın, uygun durumda, doğru bir şekilde kullanılması
dileğimle tüm okuyuculara ve hastalarımıza iyi yıllar dilerim!

DİPNOT:
S. Batistela, et al. (2016). Methylphenidate As A Cognitive Enhancer In Healthy Young People. . Dementia & Neuropsychologia, sf: 134-142.

Yorumlar

ArturoEluse (doğrulanmamış) Ct, 06/07/2024 - 23:53

Реальные анкеты <a href=https://prostitutki-vyzvat-moskva.ru/>https://prostitutki-vyzvat-moskva…; Москвы с проверенными фото - от элитных путан до дешевых шлюх. Каталог всех индивидуалок на каждой станции метро с реальными фотографиями без ретуши и с отзывами реальных клиентов.

ArturoEluse (doğrulanmamış) Ct, 06/07/2024 - 23:53

Реальные анкеты <a href=https://prostitutki-vyzvat-moskva.ru/>зрелые проститутки</a> Москвы с проверенными фото - от элитных путан до дешевых шлюх. Каталог всех индивидуалок на каждой станции метро с реальными фотографиями без ретуши и с отзывами реальных клиентов.

Anthonydot (doğrulanmamış) Ct, 06/07/2024 - 23:57

Совсем недавно открылся новый интернет портал BlackSprut (Блекспрут) <a href=https://bs2cite.cc/>https://bs2cite.cc</a&gt; в даркнете, который предлагает купить нелегальные товары и заказать запрещенные услуги. Самая крупнейшая площадка СНГ. Любимые шопы и отзывчивая поддержка.

Anthonydot (doğrulanmamış) Ct, 06/07/2024 - 23:57

Совсем недавно открылся новый интернет портал BlackSprut (Блекспрут) <a href=https://bs2cite.cc/>https://bs2cite.cc</a&gt; в даркнете, который предлагает купить нелегальные товары и заказать запрещенные услуги. Самая крупнейшая площадка СНГ. Любимые шопы и отзывчивая поддержка.

BryanBiz (doğrulanmamış) Ct, 06/07/2024 - 23:58

I wanted to share a fantastic resource for booking hotels around the world: www.worldhotels-in.com. I've used this site for my last few trips, and it's been a game-changer. The selection is enormous, covering everything from luxury resorts to budget-friendly spots, and even unique boutique hotels.

What really stands out is the ease of use. The booking process is straightforward, and you can find great deals without spending hours searching. Plus, the customer service is top-notch, which is always a huge plus when you're traveling.

If you're planning a trip soon, definitely check out www.worldhotels-in.com. It takes the hassle out of finding the perfect place to stay, so you can focus on enjoying your travels. Highly recommend it!

Eugenepaype (doğrulanmamış) Pa, 07/07/2024 - 15:01

<a href=https://www.findbookingdeals.com/>www.findbookingdeals.com</a&gt;
I recently came across a gem of a website for booking hotels worldwide: www.findbookingdeals.com. This site has been a lifesaver for my recent trips. It offers an extensive range of options, from high-end luxury hotels to affordable stays, and even some truly unique boutique hotels.

The best part? It's incredibly user-friendly. Navigating through the site is a breeze, and you can uncover amazing deals without the usual hassle. The customer service is also exceptional, which makes the experience even better.

If you’re planning any travel soon, I highly recommend giving www.findbookingdeals.com a try. It simplifies the process of finding the perfect accommodation, allowing you to focus on enjoying your trip. Trust me, it’s worth checking out!

ShaunRoT (doğrulanmamış) Pa, 07/07/2024 - 21:38

Причина да избирате при нас?

Богат асортимент
Ние осигуряваме голям разнообразие от сменяеми части и принадлежности за таблети.

Достъпни ставки
Прайс-листът ни са сред най-изгодните на индустрията. Ние полагаме усилия да доставяме надеждни услуги на конкурентните ценови равнища, за да имате най-доброто съотношение за вложените средства.

Светкавична транспортиране
Всички заявки подадени до 16:00 часа се изпращат и транспортират бързо. Така гарантираме, че ще имате подходящите принадлежности максимално скоро.

Прецизно търсене
Нашият уебсайт е проектиран да бъде интуитивен за ползване. Вие можете да търсите артикули по производител, което улеснява локирането на подходящия аксесоар за вашата нужда.

Подкрепа на високо стандарт

Нашият персонал с висока квалификация на всеки етап на разположение, за да консултират на вашите въпроси и да ви помогнат да намерите желаните компоненти за вашите нужди. Ние положуваме грижи да постигнем изключително внимание, за да сте удовлетворени от избора си с нас.

Основна номенклатура:
Оригинални дисплеи за телефони: Първокласни панели, които гарантират перфектно изображение.
Резервни части за телефони: От захранващи източници до други компоненти - всички изискуеми за възстановяването на вашия смартфон.
Мобилен ремонт: Експертни сервизни услуги за поправка на вашата електроника.
Допълнителни принадлежности за телефони: Богата гама от зарядни устройства.
Принадлежности за GSM: Необходимите аксесоари за поддръжка на Ваши системи.

Предпочетете към нашата компания за Необходимите потребности от резервни части за смартфони, и получете максимум на качествени артикули, отлични финансови условия и непрекъснато съдействие.

ThomasThorb (doğrulanmamış) Pa, 07/07/2024 - 22:38

Доставка груза и грузоперевозки <a href=https://tamozhennyy-deklarant.blogspot.com/>https://tamozhennyy-deklara…; по России через транспортную компанию автотранспортом доступна и для частных лиц. Перевозчик отправит или доставит ваш груз: выгодные тарифы индивидуальный подход из рук в руки 1 машиной.

ThomasThorb (doğrulanmamış) Pa, 07/07/2024 - 22:38

Доставка груза и грузоперевозки <a href=https://tamozhennyy-deklarant.blogspot.com/>https://tamozhennyy-deklara…; по России через транспортную компанию автотранспортом доступна и для частных лиц. Перевозчик отправит или доставит ваш груз: выгодные тарифы индивидуальный подход из рук в руки 1 машиной.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.