Günümüz dünyasında en önemli sorunlarından birisi haline gelen sağlıklı kentleşme, tüm dünyayı kasıp kavuran Covid-19 pandemisiyle tekrar gündeme gelmesiyle önem kazanmıştır. Dünya nüfusunun gittikçe artması, dünya üzerinde ve ülkeler düzeyinde adil olmayan gelir dağılımında bozukluk kırsaldan kentlere göçü arttırmasıyla kentlerde ciddi miktarda nüfus yoğunluğunun artmasıyla barınma sorununu gündeme getirmektedir. Kentlerde gittikçe artan nüfus ile ortaya çıkan barınma sorunu, sağlıklı olmayan çarpık kentleşmeyi de beraberinde getirmektedir. Kentlerde yaşanan çarpık kentleşme ile ortaya çıkan sağlık sorunları kentlerde yaşayan insan popülasyonu için önemli riskler taşır. Bu riskler kent sağlığı açısından çok önemlidir. Günümüzde dünyanın bir çok ülkesinde oluşan mega kentlerin sağlığı ülkelerin ve küresel dünyanın ekonomisi ve sağlığı açısından büyük önem taşır. Bu nedenle kentler inşa edilirken daima sağlık ön planda yer alır. Bir kentin sağlıklı olabilmesi için öncelikle bulunduğu çevre ile uyumlu olması gerekir. Çevre ile uyumlu olmayan kentler daima sağlık sorunu yaratmaya müsait yerleşim alanlarıdır. Çünkü çevre sorunlarının ortaya çıkması kentleşme ve sanayileşme ile doğrudan ilgilidir. Yunanlı Salgın Hastalık uzmanı Hipokrat doğada ki “hava, su ve toprak” adını verdiği üçlüden birinde ki ani değişikliğin salgınlara neden olduğunu asırlar önce dile getirmiştir. Bugün doğanın önemli bileşeni olan bu üç unsur hala önemini korumakta hastalıkların önlenmesinde dikkate alınmaktadır. Günümüz dünyasında tıptaki önemli ilerlemelere rağmen kentlerde gittikçe artan sorunların çözümü için dünyanın gelişmiş ülkelerinde sağlık alanında farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu farklı sağlık yaklaşımı, gittikçe komplike hale gelen sağlık sorunlarının multidisipliner özellik kazanması nedeniyle interdisipliner bir çözüm ile çözüme kavuşturulması hedeflenmektedir. Bu çözüm şekli çok farklı disiplinlerin bir arada çözüm üretme felsefesine dayalı “Tek Sağlık” yaklaşımıdır. Tek sağlık, insanların, hayvanların, bitkilerin ve bunların kullandıkları ortak çevre ile arasındaki ilişkileri dikkate alan, asgari sağlık ve refah sağlayabilmek amacıyla yerel, bölgesel ve küresel düzeyde işbirliğini önceleyen, çok sektörlü ve disiplinler arası bir yaklaşımdır. Türkiye’de ilk defa İzmir Veteriner Hekimleri Odası Veteriner Halk Sağlığı Çalışma Grubu üyelerinden Vet.Hekim Arzu Temizyürek’in A.B.D’de bulunduğu sırada kaleme aldığı, Veteriner Hekimleri Derneği’nin 2007 yılının Ocak sayısında (Cilt:78,Sayı:4) yayınlanan, dünyada ilk defa A.B.D’de Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği ve Amerikan Tabipler Birliği tarafından usun soluklu bir çalışmanın sonucu olarak hazırlanarak 2007 yılında deklare edilen “Tek Sağlık Konsepti” çalışmaları izlenimlerini yansıtan “Veteriner Hekimler ve Beşeri Hekimler Tek Sağlık Konseptine Geri Dönüyor” başlıklı makalesi gündeme gelmiştir.Uzun yıllardır İzmir Veteriner Hekimleri Odası Veteriner Halk Sağlığı Çalışma Grubu tarafından yürütülen “Tek Sağlık “ çalışmaları bu sefer Türkiye’de ilk defa “Kentleşme ve Tek Sağlık” arasındaki ilişki 16-20 Nisan 2021 tarihlerinde Adnan Menderes Üniversitesi tarafından düzenlenen III.Uluslararası Şehir,Çevre ve Sağlık Kongresinde 17 Nisan 2021 tarihinde öğleden sonra 15:00 – 16:30 saatleri arasında düzenlenecek “ÇARPIK KENTLEŞME VE TEK SAĞLIK” isimli panelde Prof.Dr.Osman Yılmaz’ın oturum başkanlığında , Prof.Dr.Nuri Azbar tarafından “ Yeşil Mutabakat Penceresinden Sağlıklı ve Yeşil Kentler” , Prof.Dr Esen Çelen tarafından “ Tarım Alanlarımız ve Kentleşme “, Dr.Gözde Ekşioğlu Çetintahra tarafından “ Covid-19 Sonrası Kentsel Mekandan beklentiler; Fırsat mı ?,Tehdit mi? ve Vet.Hekim Adnan Serpen tarafından “Sağlıklı Kentleşme İçin Niçin Tek Sağlık “ başlıklı yapılacak sunumlarla Çarpık Kentleşmenin Tek Sağlık açısından yaratacağı sorunlar ve çözümler anlatılacak ve tartışılacaktır.
Kaynaklar
- OHC:What is One health ?,One Health Commission. İnternette erişim tarihi,15.04.2021, https://www.onehealthcommission.org/en/why_one_health/what_is_one_health/
- Yılmaz,O.,Cevizci,S.,Serpen,A.Zoonozlarla Mücadelede Veteriner Halk Sağlığı ve Tek Sağlık.TVHB İzmir Veteriner Hekimleri Odası Yayını,Yayın No:2018/1
- Güler,Ç. Kentleşme ve Çevre Sağlığı,1994,T.C.Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü-ANKARA