Son günlerde dünya genelinde koronavirüs vaka sayılarındaki hızlı artış can kayıplarının artması ve gıda tedarik zincirinde aksamalar yaşanması konularındaki endişeleri artırmakta.
Türkiye’de pandemi öncesi verilere göre gıda ve içecek üretiminde yaklaşık 462 bin kişi çalışmakta. Resmi olmamakla birlikte Covid-19 vakalarının en fazla gıda sektörü çalışanları arasında görüldüğü tahmin edilmekte. Gıda sektöründe daha fazla çalışan hastalandıkça veya temaslı takibiyle izolasyon uygulandıkça ülke çapındaki üretim tesisleri tecrübeli işgücü kaybına uğramakta hatta kapanmayla karşı karşıya kalabilmekte.
Özellikle et işleme tesislerindeki Covid-19 bulaşma riski diğer sektörlere göre çok daha yüksek. Örneğin ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre, ABD’de Eylül 2020 itibariyle et endüstrisinde çalışan 500 bin kişiden 42.606’sında Covid-19 vakasının meydana geldiği ve yüzlerce çalışanın hayatını kaybettiği bildirildi.
Kesimhaneler rutubetli, soğuk, gürültülü ve işçilerin bir birine yakın çalışmak durumunda olduğu işletmeler olup buralarda solunum yolu ile bulaşan hastalıkların yayılması oldukça olası. Ayrıca iş ya da ücret kaybetmekten çekinen işçilerin temaslı olmalarına veya hasta olmalarına rağmen işe gitmeyi tercih edebilecekleri de bir gerçek.
Dolayısıyla bin civarında personelin çalıştığı bir piliç kesimhanesinde Covid-19’un yayılma potansiyelinin yüksek olduğu ortada. Ülkemizdeki kanatlı eti üretiminin yaklaşık %90’ının sadece 9 işletme tarafından karşılandığı dikkate alındığında bu işletmelerden birisinin dahi kapanması kanatlı eti üretiminin ciddi kayba uğramasına neden olabilir.
Pandeminin başından beri ülkelerin iki önceliği bulunmakta. Birincisi, halk sağlığının korunması, ikincisi gıda arz ve tedarik zincirinde aksaklık yaşanmaması. Bu öncelikler toplum geneline aşılama yapılana kadar da böyle kalacak.
Covid-19 aşılarının 2021 yılının ilk çeyreğinde uygulanmaya başlanması beklenmekte olup tedarik edilen doza bağlı olarak öncelikli gruplardan başlayarak uygulanması gerekmekte.
Bu bağlamda unutulmamalıdır ki, diğer tüm sağlık çalışanlarıyla birlikte veteriner hekimler de aşı, ilaç ve test yöntemlerinin geliştirilmesi, toplumun bilinçlendirilmesi ile hayvansal gıda üretiminde sürekliliğin sağlanması için pandemiyle müdahalede ön saflarda görev almakta.
Yine gıda sektörü çalışanları Türk halkının yeterli gıdaya ulaşabilmesini sağlamak amacıyla faaliyetlerine kesintisiz olarak devam etmekte.
Bu nedenle gıda arz güvenliğinde sıkıntı yaşanmaması için marketten kesimhaneye kadar her türlü gıda işletmesinde çalışan personel ile gıda güvenliği ve Covid-19’ile mücadelede aktif rol oynayan veteriner hekimlerin aşılamada öncelikli gruplar arasında yer alması gerekmekte.
PROF. DR. NAİM DENİZ AYAZ