Geçtiğimiz Çarşamba günü, yani 10 Haziran 2020 tarihinde,Sağlık Bakanlığı tarafından Ankara Sağlık Müdürlüğü’ne çok önemli bir yazı gönderildi. Özel muayenehanesinde çalışan bir dermatoloji uzmanı ile ilgili olarak gönderilen bu yazıda, Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte tabiplerin yapacağı işlemler olarak tanımlanan uygulamaların,SADECE medikal estetik sertifikalı hekimler ile Dermatoloji ve Plastik Cerrahi uzmanı hekimlere ait muayenehanelerde yapılabileceği belirtildi. Yazıda, bunların dışında kalan uzman hekimlere aitmuayenehanelerde, anılan işlemlerin yapılamayacağı açıkça ifade edildi. Bu makalemizde anılan yazının anlamı, kapsamı ve sonuçlarını değerlendirmeye çalışacağız.
MUAYENEHANELERDE YAPILABİLECEK İŞLEMLER
Bilindiği üzere,2010 yılında Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte değişiklik yapılmış ve Yönetmeliğe “Muayenehanede Yapılabilecek Tıbbi İşlemler Listesi” başlığı altında 184 farklı uygulamayı içeren bir liste ilave edilmiş ancak bu liste 7 Kasım 2018 tarihinde Danıştay tarafından iptal edilmişti.
Bu iptal kararından sonra yeni bir liste yayınlanmadı. Sonuç olarak, mevcut durumda, muayenehanelerde yapılabilecek tıbbi işlemleri sınırlayan bir liste bulunmamaktadır. Ancak her ne kadar muayenehanelerde yapılacak tıbbi işlemlere dair özel bir kısıtlama bulunmuyor olsa da bu durum, her hekimin muayenehanesinde istediği her tıbbi işlemi icra edebileceği anlamına gelmemektedir. Burada mesleki etik ilkeler ve mesleki-idari teamüllerin getirdiği bir sınırlama zaten mevcuttur. Ayrıca, uzmanlık dallarının eğitim müfredatları da muayenehanelerde yapılabilecek işlemleri belirlerken bir referans olarak kabul edilmelidir.
ESTETİK AMAÇLI UYGULAMALAR
Birinci paragrafta bahsedilen özel yazının konusu muayenehanelerde yapılabilecek işlemler listesi değildir. Adı geçen yazıda,cevabı aranan soru, halen yürürlükte olmayan Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan ve aynı yönetmelikte yalnızca hekimlerce yapılması öngörülen işlemleri hangi hekimleri yapacağıdır. Öncelikle bu işlemleri hatırlamakta yarar var.
a) Sivilce tedavisi,
b) Lazer, krioterapi, koterizasyon, intradermalenjeksiyon metotları ile siğil, skar dokusu gibi oluşumların cilt yüzeyinden eksizyonu,
c) Ciltteki damar genişlemeleri, pigmentasyon (lekeler/çiller) ve kırışıklıkların azaltılmasına yönelik lazer uygulamaları,
d) Lazer cihazı, %35’lik oranın üzerindeki alfa hidroksi asitler ve türevlerinin kullanımı ile derin peeling işlemleri,
e) Cilt içerisine terapotik veya kozmetik amaçlı yapılan her türlü enjeksiyonlar,
f) Cilde yapılan uygulamalar ile ilgili oluşabilecek yan etkilere müdahaleler,
g) Saç ekimi (restorasyonu) uygulamaları,
h) Kişinin fazla kilolarını vermesi (zayıflama) için gerekli işlemlerin, tıbbî değerlendirmelerle birlikte planlanması ve uygulanması
Sağlık Bakanlığı tarafından Ankara Sağlık Müdürlüğüne gönderilen bahse konu yazıda,bu işlemlerin SADECE medikal estetik sertifikalı hekimler ile Dermatoloji ve Plastik Cerrahi uzmanlarınca yapılacağı bildirilmiştir. Bakanlığın yazısında, bu işlemler konusunda da bir istisnagetirilmemiştir. Bir başka deyişle bu işlemlerin tamamının muayenehanelerde yapılması mümkündür.
SAÇ EKİMİ YAPILABİLİR
Bir süredir dermatoloji ve plastik cerrahi uzmanı hekimler arasında saç ekimi işlemlerinin muayenehanelerde yapılıp yapılmayacağı konusunda bir tereddüt bulunuyordu. Anılan yazı bu tereddütü de ortadan kaldırmıştır. Zira yazıda saç ekimini dışarda tutacak şekilde bir istisnadan söz edilmemiştir. Yine, Bakanlık, aynı yazıda Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikle getirilen “Muayenehanede Yapılabilecek Tıbbi İşlemler Listesi”nin iptal edildiğini de vurgulamak suretiyle bu görüşünün hukuksal dayanağını da açıklamıştır.
BOTOKSU KİM YAPACAK?
Bakanlık yazısından sonra tartışma çıkacak durumlardan birisi de botoks uygulamasıdır. Acaba bu yazı sonrasında botoks işlemi sadece medikal estetik sertifikalı hekimler ile Dermatoloji ve Plastik Cerrahi uzmanları tarafından mı yapılabilecektir? Aşağıda bu sorunun cevabını vereceğiz.
Gerçekten de botoks işlemi kadın-doğum, KBB, nöroloji, üroloji gibi birçok uzmanlık disiplini tarafından çeşitli amaçlarla uygulanmaktadır. Ancak bu hekimler botoks uygulamasını estetik amaçlı değil tedavi amacıyla yapmaktadır. Bu bakımdan Bakanlığın yazısı, ilgili dal uzmanlarının muayenehanelerinde tedavi maksatlı botoks uygulamaları yapamayacağı şeklinde yorumlanamaz. Zira:
Yukarıda belirtilen işlemler listesinin yayımlandığı Yönetmeliğin uzun adı Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliktir. Bu Yönetmeliğin çıkarılış gayesinin “insanların güzellik ve/veya estetik amaçlı olarak başvurdukları sağlık kuruluşlarınınaçılış, faaliyet ve denetlenmelerini düzenlemek” olduğu aynı Yönetmeliğin 1. maddesinde belirtilmiştir. Bu bakımdan “cilt içerisine terapotik veya kozmetik amaçlı yapılan her türlü enjeksiyonlar” genel tanımı altında yer alan dolgu ve botoks uygulamalarının,sadece medikal estetik sertifikalı hekimler ile Dermatoloji ve Plastik Cerrahi uzmanları tarafından yapılabileceği görüşü, estetik amaçlı uygulamalar bağlamında anlaşılmalıdır. Bu sebeple, bu üçlü dışında kalan uzman hekimler, kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili klinik durumların tedavisinde dolgu ve botoks yapabileceklerdir. Ancak bu yazıdan sonra, artık dermatoloji ve plastik cerrahi dışındaki uzman hekimlerin güzellik ve/veya estetik amaçlı dolgu ve botoks yapabilmeleri mümkün değildir.